W dniu 21 kwietnia Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację do do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Pana Krzysztofa Jurgiela w sprawie dystrybucji jabłek przez Agencję Rynku Rolnego.
Szanowny Pani Ministrze
Jest zalecenie Agencji Rynku Rolnego (załącznik do Zarządzenia nr 190/2016/Z Prezesa ARR z dnia 23.09.2016 r.) dla odbiorców warzyw i owoców, aby były spożywane w stanie nie przetworzonym. Zapis ten koliduje z wykorzystaniem np. jabłek w praktyce, gdyż jak podać twarde i soczyste jabłko dziecku w przedszkolu, które ma 3 latka. Trzeba obrać je ze skórki wyszypułkować i pokroić na kawałki. Ten sam problem pojawia się w przypadku seniorów w Dziennym Domu Opieki którym należy jabłka obrać ze skórki i zetrzeć na tarce.
Zupełnie inna sprawą jest gdy owoce do odbiorcy docierają np. do przedszkola gorszej jakości niż są deklarowane: poobijane, zdarte skórki, plamy na skórce. Pojawia się alternatywa. W myśl instrukcji należałoby owoce wyrzucić. Jednak z tych samych owoców można zrobić soki, kompoty, przeciery, wypieki, dodatki do potraw. Kto nie pamięta ryżu z jabłkami w przedszkolu czy naleśników z dżemem. Przepisy powinny być aktualizowane do potrzeb. Można wprowadzić odstępstwa od zarządzenia, które beneficjent pomocy może krótko opisać. Nadmienię, że Agencja Rynku Rolnego otrzymując sygnały o przetwarzaniu jabłek przeprowadza kontrole i wprowadza restrykcje wstrzymując dostawy. Taka kontrola odbyła się właśnie w Gdyni.
- Czy w związku z tym, że przepis wprowadza wiele utrudnień i praktycznie w wielu przypadkach zmusza beneficjentów do wyrzucania jabłek, ministerstwo w ramach nadzoru nad Agencją Rynku Rolnego może i zamierza wpłynąć na zmianę treści załącznika do Zarządzenia nr 190/2016/Z Prezesa ARR z dnia 23.09.2016 r. tak, by dostosować ją do rzeczywistych potrzeb, a jednocześnie uniknąć niejasnych sytuacji, w których potencjalni beneficjenci poznając obwarowania i nie mogąc ich wypełnić odmawiają przyjęcia owoców?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Zwiercan
W dniu 1 czerwca 2017 r. Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź na swoja interpelację w sprawie realizacji przez Agencję Rynku Rolnego tymczasowego nadzwyczajnego wsparcia dla producentów niektórych owoców i warzyw w związku z kontynuacją zakazu ich przywozu z Unii Europejskiej do Federacji Rosyjskiej.
Na podstawie przepisów art. 8 rozporządzenia nr 2016/921 z dnia 10 czerwca 2016 r. ustanawiającego dalsze tymczasowe nadzwyczajne środki wsparcia producentów niektórych owoców i warzyw (Dz. Urz. UE L 154 z 11.06.2016, str. 3-20 z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 2016/921”, oraz § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 września 2016 r. w sprawie realizacji przez Agencję Rynku Rolnego zadań związanych z ustanowieniem dalszych tymczasowych nadzwyczajnych środków wsparcia dla producentów niektórych owoców i warzyw w związku z kontynuacją zakazu ich przywozu z Unii Europejskiej do Federacji Rosyjskiej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1523), zwanego dalej „rozporządzeniem RM”, Agencja, jako instytucja nadzorująca realizację mechanizmu w Polsce, zobowiązana jest do monitorowania prawidłowego wycofania z rynku produktów przez podmioty uczestniczące w dystrybucji, w tym do przeprowadzenia kontroli, o których mowa w ww. przepisach.
W ramach realizacji przez Agencję ww. zadań, wsparcie udzielane jest producentom, którzy przeprowadzili/przeprowadzą operację wycofania z rynku określonych produktów (tzw. bezpłatną dystrybucję oraz inne przeznaczenie) w terminie do 30 czerwca 2017 r. Produkty wycofane z rynku w celu bezpłatnej dystrybucji oraz innego przeznaczenia mogą być przekazywane przez producentów owoców i warzyw do odbiorców zarejestrowanych w Rejestrze uznanych organizacji charytatywnych i uprawnionych innych jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych, o którym mowa w art. 12 ust. 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji owoców i warzyw oraz organizacji rynku chmielu (Dz. U. 2016 r. poz. 58).
Podmiotami uprawnionymi do odbioru produktów wycofanych mogą być zarówno organizacje charytatywne i fundacje do wykorzystania tych produktów w ich działalności służącej pomocy osobom, których prawo do otrzymywania pomocy społecznej jest uznane w prawie krajowym, jak też zakłady karne, szkoły, żłobki, przedszkola, obozy wypoczynkowe dla dzieci, szpitale lub domy spokojnej starości, które podejmują wszelkie niezbędne kroki dla zapewnienia, aby dystrybuowane w ten sposób ilości produktów stanowiły uzupełnienie ilości normalnie kupowanych przez placówki tego rodzaju (art. 34 ust. 4 lit a i b. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1308/2013”.
Jednocześnie należy wskazać na wymogi art. 1 ust. 2 rozporządzenia nr 2016/921 i art. 76 wykonawczego Komisji (UE) nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw (Dz. Urz. UE L 157, 15.06.2011, str. 1-163 ze zm.) zwanego dalej „rozporządzeniem nr 543/2011”, które stanowią o tym, że produkty pochodzące z wycofania z rynku w ramach bezpłatnej dystrybucji realizowanej w zakresie mechanizmu WPR „Dalsze wsparcie kryzysowe producentów owoców i warzyw” przeznaczone są do spożycia jako produkty świeże o odpowiedniej jakości.
Produkt wycofany z rynku na bezpłatną dystrybucję musi spełniać normy jakości handlowej w momencie jego przekazania uprawnionemu odbiorcy, sformułowanie „produkty przeznaczone do spożycia jako produkty świeże” jest sformułowaniem klasyfikacyjnym (art. 1 ust. 2 rozporządzenia nr 2016/921, w zw. z art. 76, 83 ust. 1 oraz 109 rozporządzenia nr 543/2011). Ocena odmiany oraz fizycznego stanu tego produktu dokonywana jest w toku kontroli jego zgodności z normami jakości handlowej, potwierdzonej Świadectwem Zgodności z Normami Handlowymi Unii Europejskiej dla Świeżych Owoców i Warzyw wydawanym przez IJHARS. Produkt przeznaczony do spożycia, jako produkt świeży jest zatem produktem nieprzeznaczonym do przetworzenia – a jako produkt nieprzeznaczony do przetworzenia, w postaci naturalnej, do bezpośredniego spożycia, powinien zostać objęty kontrolą i w takim stanie przekazany odbiorcy. Natomiast kwestia odpowiedniego przystosowania formy tego produktu do spożycia (np. w kawałkach, wyciśnięty sok, mus, kompot, szarlotka) wydaje się być kwestią wtórną i nie stanowi naruszenia przepisów dotyczących wycofania jako produktów świeżych. Odbiorcy mogą odpowiednio zagospodarowywać produkty zgodnie ze swoją działalnością statutową i przeznaczać je dla swoich podopiecznych w taki sposób, jaki będzie dla nich odpowiedni.
W przepisach zarówno rozporządzenia nr 1308/2013 jak i rozporządzenia nr 2019/921 nie określono sposobu ostatecznego wykorzystania produktów wycofanych z rynku w ramach bezpłatnej dystrybucji spełniających wymagania jakości handlowej na etapie przekazywania ich uprawnionym odbiorcom. Wymagane ww. przepisami kontrole nie obejmują weryfikacji sposobu ostatecznego wykorzystania produktów wycofywanych z rynku w ramach bezpłatnej dystrybucji.
Podkreślenia wymaga jednak fakt, że zarówno uprawnione Decyzją Prezesa inne jednostki organizacyjne lub osoby fizyczne jak i uznane organizacje charytatywne zobowiązane są między innymi do prowadzenia odrębnych rejestrów zapasów owoców i warzyw oraz odrębnej rachunkowości dotyczącej działań związanych z zagospodarowaniem owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży.
Krzysztof Jurgiel
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi