W dniu 8 stycznia Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację do do Minister Edukacji Pani Anny Zalewskiej w sprawie zgodności statutów szkolnych z obowiązującym prawem.
Szanowna Pani Minister,
od wielu lat w polskiej szkole borykamy się z problemem rozbieżności między zapisami m.in. w statutach szkolnych lub innych wewnątrzszkolnych dokumentach z zapisami prawa. W wielu szkołach ten dualizm prawny funkcjonuje i determinuje codzienność nie tylko uczniów, ale i nauczycieli.
W uchwalonej w zeszłym roku Ustawie – Prawo oświatowe regulującej system oświaty w Polsce czytamy, że: „Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa; kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także wskazaniami zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o Prawach Dziecka”.
Liczę na to, że powstające w zgodzie z art. 78. oraz art. 98. Ustawy – Prawo oświatowe statuty szkół będą respektowały nie tylko obowiązki, ale i prawa ucznia. Mam nadzieję, że szczególną wagę Rady Pedagogiczne przyłożą do realizacji art. 99., w którym określa się obowiązki ucznia w zakresie m.in. usprawiedliwiania, w określonym terminie
i formie, nieobecności na zajęciach edukacyjnych, w tym formy usprawiedliwiania nieobecności przez osoby pełnoletnie oraz przestrzegania warunków wnoszenia i korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych na terenie szkoły. Często właśnie te elementy zapisów w statutach odbiegają od norm polskiego prawa.
W związku z powyższym proszę o odpowiedź na pytanie:
- Czy Pani minister planuje zlecić kuratorom kontrole w zakresie zgodności nowych statutów szkół z polskim prawem?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Zwiercan
W dniu 2 lutego 2018 roku Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź na swoją interpelację w sprawie rozbieżności między zapisami m. in. w statutach szkolnych lub innych wewnątrzszkolnych dokumentach, a zapisami prawa.
Szanowna Pani Poseł,
zagadnienia dotyczące praw i obowiązków uczniów, które powinien precyzować statut szkoły, nie są nowymi regulacjami wprowadzonymi do przepisów prawa oświatowego.
Dotychczas kwestie praw i obowiązków uczniów, a także warunków korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych na terenie szkoły, regulowały przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. Rozporządzenie wskazywało, że statut szkoły określać powinien prawa ucznia, z uwzględnieniem praw zawartych w Konwencji
o prawach dziecka.
Rozporządzenie utraciło moc z dniem 1 września 2017 r., a część jego zapisów została przeniesiona na poziom ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe , i tak:
– art. 98 ustawy określa, co powinno znaleźć się w statucie szkoły;
– art. 99 ustawy określa, jakie obowiązki ucznia powinny zostać określone w statucie każdej szkoły.
Reasumując, zarówno poprzednie, jak również obecne regulacje zawarte w ustawie Prawo oświatowe, pozostawiły szkołom swobodę w określeniu warunków korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych podczas pobytu uczniów w szkole. Sprawy te powinny być indywidualnie uregulowane w zależności od typu i rodzaju szkoły, wieku uczniów i uwarunkowań środowiskowych, w jakich szkoła funkcjonuje. Wiadomym jest, że statut szkoły nie może być sprzeczny z prawami zawartymi w przepisach powszechnie obowiązujących, w tym w Konwencji o prawach dziecka.
Ustawa Prawo oświatowe wprowadzająca nową strukturę szkół oraz większość wydanych na podstawie tej ustawy rozporządzeń weszły w życie 1 września 2017 r. Oznacza to, że z dniem 1 września 2017 r. wszystkie szkoły zaczęły funkcjonować w zreformowanej strukturze. Szkoły miały zatem także obowiązek dostosować statuty do zmian w systemie edukacji. Nie oznaczało
to jednak konieczności nadawania szkołom nowych statutów przez organ prowadzący szkołę, jak ma to miejsce w przypadku nowo powstającej szkoły. W szkołach przekształconych z mocy ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe , (do których należą m. in. szkoły podstawowe czy branżowe szkoły I stopnia) kompetencje do uchwalania nowych statutów lub wprowadzania zmian do statutów należą, tak jak dotychczas, do rady szkoły lub w przypadku braku rady szkoły – do rady pedagogicznej (art. 322 ust. 4 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe).
Należy zatem stwierdzić, że obecnie funkcjonujące statuty szkół, dostosowane do zmian wprowadzonych w systemie edukacji, nie są dokumentami nowymi, wprowadzonymi do prawa oświatowego od roku szkolnego 2017/2018. Natomiast zagadnienia prawidłowego opisania w statutach szkół i respektowania przez całą społeczność szkolną praw i obowiązków uczniów,
w tym uczniów pełnoletnich, wchodzą w zakres nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez właściwego kuratora oświaty nad publicznymi i niepublicznymi szkołami na obszarze danego województwa. Zgodnie z art. 55 ust. 2 pkt 4-5 ustawy Prawo oświatowe, nadzorowi pedagogicznemu kuratora oświaty podlega, między innymi, przestrzeganie statutu szkoły oraz przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia oraz upowszechnianie wiedzy o tych prawach.
Jednocześnie pragnę zapewnić, że w przypadku zgłaszania przez środowiska oświatowe zastrzeżeń dotyczących omawianego zagadnienia, Minister Edukacji Narodowej podejmie niezbędne kroki w kierunku wykluczenia ewentualnych nieprawidłowości.