W dniu 29 marca Poseł Małgorzata Zwiercan złożyła do Ministra Zdrowia Konstantego Radziwiłła interpelację w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.
Szanowny Panie Ministrze!
Temat uzależnień (nie tylko związanych z nikotyną) i ich następstw ze względów zawodowych jest mi szczególnie bliski. Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych zakłada wprowadzenie wielu zmian, dotyczących uregulowań rynku papierosów elektronicznych.
Pomimo tego, że jest to stosunkowo młody rynek dotyczy już około 1,5 miliona Polaków. Elektroniczne papierosy miały być pierwotnie formą leczenie nałogu nikotynowego, jednak z czasem przyjęły rolę substytutu papierosów tradycyjnych. W związku z tym pojawiła się potrzeba uporządkowania rynku, wynikająca z obowiązku zapewnienia ochrony nieletnim przed wpadaniem w nałóg nikotynowy.
W związku z trwającymi obecnie pracami nad projektem ustawy zmieniającej ustawę o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, która to ma zaimplementować do naszego porządku prawnego Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 kwietnia 2014 r., pojawia się wiele obaw wśród społeczności użytkowników papierosów elektronicznych.
Dochodzą do mnie sygnały, że zaniepokojenie wzbudza również kwestia wpływu przygotowywanych zmian prawa na sytuację polskich przedsiębiorców działających w branży substytutów produktów tytoniowych.
W związku licznymi wątpliwościami zgłaszanymi przez obywateli, odnośnie projektowanych zmian w zakresie używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, zwracam się do Pana Ministra z prośba o odpowiedź na następujące pytania:
- Jakie badania i analizy przeprowadziło lub przeprowadzi Ministerstwo Zdrowia odnośnie wpływu zmiany ustawy na rynek elektronicznych papierosów? Czy polskie przedsiębiorstwa będą dostatecznie chronione? Czy dojdzie do wykluczenia mniejszych podmiotów i monopolizacji rynku, umacniając przy tym podmioty większe, często o zagranicznym kapitale?
- Czy Ministerstwo Zdrowia planuje, uwzględnienie w ostatecznym projekcie uwag Forum Hospicjów Polskich, aby zarządzający obiektem mógł wyznaczyć palarnię, jeśli uzna to za stosowne?
- Czy w dalszym toku prac Ministerstwo Zdrowia będzie uwzględniało obawy społeczności użytkowników elektronicznych papierosów odnośnie obowiązku korzystania przez nich z tych samych palarni, co palacze papierosów tradycyjnych i przez to narażenia ich na wdychanie substancji smolistych?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Zwiercan
W dniu 26 kwietnia 2016 roku Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała od Ministra Zdrowia odpowiedź na interpelację w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.
Na wstępie pragnę zaznaczyć, że od dnia 14 grudnia 2006 r. Polska związana jest przepisami Ramowej Konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczaniu Użycia Tytoniu (FCTC). Należy przy tym podkreślić, że FCTC, jako umowa międzynarodowa została ratyfikowana w drodze ustawy z dnia 16 stycznia 2007 r. w sprawie mocy obowiązującej Ramowej Konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczeniu Użycia Tytoniu, sporządzonej w Genewie dnia 21 maja 2003 r. (Dz. U. z 2007 r. Nr 74, poz. 488) i stanowi prawo powszechnie obowiązujące, zgodnie z art. 87 ust 1 Konstytucji RP.
W związku z powyższym jedynym dokumentem, który powinien być brany pod uwagę przy opracowywaniu krajowych rozwiązań legislacyjnych dotyczących wyrobów powiązanych z wyrobami tytoniowymi, są wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) odnoszące się do regulacji Elektronicznego Systemu Dostarczania Nikotyny, w którego skład wchodzą elektroniczne papierosy.
Ww. dokument zwraca państwom członkowskim szczególną uwagę, aby podczas opracowywania przepisów krajowych, dotyczących odpowiednich regulacji tego rodzaju produktów, wzięte zostały pod uwagę kwestie dotyczące m.in. ochrony osób niepalących oraz młodych przed rozpoczęciem użytkowania, minimalizowanie potencjalnego ryzyka zdrowotnego związanego z narażeniem użytkowników oraz osób niepalących.
Niezależnie od powyższego, zgodnie z informacjami przekazanymi przez Ministerstwo Rozwoju, szacunkowe koszty analiz chemicznych i toksykologicznych, jakie poniosą przedsiębiorcy działający w branży papierosów elektronicznych w celu uzyskania wszystkich danych niezbędnych dla przeprowadzenia obligatoryjnego zgłoszenia produktów, o którym mowa w ustawie, wyniosą:
- dla pojemników zapasowych około 50 0000–75 000 zł / jeden produkt,
- dla papierosów elektronicznych i wszystkich ich elementów około
25 000 zł / jeden produkt.
W związku z tym, zgodnie z ustaleniami Rady Ministrów z dnia 8 marca 2016 r., koszty związane z koniecznością dokonania zgłoszenia sześć miesięcy przed zamierzonym wprowadzeniem do obrotu papierosów elektronicznych i pojemników z płynem zawierającym nikotynę do ponownego ich napełniania zostały zmodyfikowane w zależności od wielkości przedsiębiorstwa do 50% wielkości opłaty w przypadku średnich przedsiębiorstw oraz do 30% wielkości opłaty w przypadku małych i mikro przedsiębiorstw.
Odnosząc się do uwag dotyczących uregulowania możliwości wyznaczenia palarni w hospicjach uprzejmie informuję, że wykraczają one istotnie poza zakres implementowanej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/40/UE, w związku z powyższym nie mogą zostać uwzględnione.
W nawiązaniu do ostatniego pytania pragnę jednoznacznie podkreślić, że w ocenie Ministerstwa Zdrowia wszelkiego rodzaju argumentacja dotycząca istotnych korzyści dla zdrowia publicznego wynikających z palenia elektronicznych papierosów jest niezasadna. Palenie jest szkodliwe niezależnie od metody dostarczania nikotyny.
Ponadto biorąc pod uwagę zasadniczy cel wdrażanej dyrektywy, mianowicie wysoki poziom ochrony zdrowia, zwłaszcza w odniesieniu do młodych ludzi, koniecznym jest opracowanie regulacji przeciwdziałających sprzedaży wyrobów tytoniowych i wyrobów powiązanych, jakimi są papierosy elektroniczne, dzieciom i młodzieży poprzez przyjęcie odpowiednich środków ustanawiających i egzekwujących ograniczenia wiekowe. Konsekwencją tych zmian jest także odpowiednia zmiana, która odnosi się do ograniczenia miejsc, w których można palić papierosy elektroniczne. W szczególności do miejsc gdzie przebywają osoby młode, tj.: terenów jednostek systemu oświaty oraz uczelni lub miejsc przeznaczonych do zabaw dzieci, analogicznie do obecnie obowiązujących zakazów palenia wyrobów tytoniowych, zgodnie z art. 5 obecnej ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 298).
Dodatkowo warto podkreślić, że Polska nie jest jedynym państwem członkowskim Unii Europejskiej wprowadzającym przy okazji implementacji tzw. nowej dyrektywy tytoniowej przedmiotowy zakaz palenia elektronicznych papierosów analogicznie do zakazów palenia wyrobów tytoniowych. Przedmiotowe regulacje wprowadzają również m.in.: Belgia, Czechy, Portugalia, Litwa i Węgry.
Warto również zwrócić uwagę na fakt, że wszystkie propozycje zaproponowane przez Ministerstwo Zdrowia zawarte w projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, w tym w odniesieniu do zakazu palenia elektronicznych papierosów w miejscach publicznych, zostały jednoznacznie poparte przez Członków Komitetu Zdrowia Publicznego Polskiej Akademii Nauk, Biuro Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce, Członków Zarządu Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów oraz przedstawicieli Rady do spraw Zdrowia Publicznego. W załączeniu uprzejmie przekazuję kopie przedmiotowych stanowisk.
Reasumując, w ocenie Ministerstwa Zdrowia jedynym właściwym działaniem, mającym na celu szeroko pojęty interes społeczny, jest promowanie rzucania palenia oraz niepalenia zarówno zwykłych papierosów, jak i wyrobów powiązanych, jakimi są papierosy elektroniczne.
Z wyrazami szacunku
Z upoważnienia
MINISTRA ZDROWIA
PODSEKRETARZ STANU
Marek Tombarkiewicz