W dniu 28 czerwca Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację poselską do Ministra Finansów Pawła Szałamachy w sprawie udostępniania danych wrażliwych osób trzecich.
Szanowny Panie Ministrze!
24 czerwca 2016 roku otrzymałam na adres Biura Poselskiego w Gdyni, z II Urzędu Skarbowego w Gdyni pismo w którym poproszono mnie o podanie danych adresowych i numeru telefonu do jednego z obywateli, angażujących się w społeczne przedsięwzięcia na terenie województwa pomorskiego. Oskarżyciel skarbowy, reprezentujący finansowy organ postępowania przygotowawczego, poprosił o powyższe dane powołując się na treść art. 15 § 1 i 2 kpk. informując mnie jednocześnie, że osoba o której dane poproszono jest podejrzana o popełnienie czynu zabronionego z art. 77 § 3 kks w zw. z art.6 § 2 kks i przeciwko niej toczy się postępowanie karne skarbowe. Jednocześnie Urząd Skarbowy nie podał dodatkowych informacji pozwalających jednoznacznie zidentyfikować podejrzanego ograniczając się do podania imienia i nazwiska co może narażać zupełnie postronne osoby, noszące to samo nazwisko na utratę dobrego imienia.
W związku z powyższym, zwracam się do Pana Ministra z następującymi pytaniami:
- Czy Urząd Skarbowy występując do postronnej instytucji o informację dotyczące obywatela, podając jednocześnie w uzasadnieniu informacje o toczącym się postępowaniu karnym skarbowym w którym ten obywatel jest podejrzany o popełnienie czynu zabronionego nie narusza ustawy o ochronie danych osobowych?
- Czy podanie w uzasadnieniu o udzielenie informacji o obywatelu informacji ujawniających podejrzenie popełnienia przestępstwa z konkretnych paragrafów kks nie jest zbyt szerokim uzasadnieniem?
- Jeżeli przepisy nie określają jednoznacznie, co powinno zawierać uzasadnienie wystąpienia o podanie danych osobowych obywateli przez postronną instytucję to czy nie należy tych przepisów doprecyzować? Czy ministerstwo planuje zmiany tym zakresie?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Zwiercan
W dniu 21 lipca 2016 roku Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź od Ministra Finansów na interpelację w sprawie udostępniania danych wrażliwych osób trzecich.
Na wstępie pragnę zauważyć, że art. 15 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.), zwanej dalej „kpk”, nakłada na instytucje państwowe i samorządowe obowiązek udzielania pomocy organom prowadzącym postępowanie karne. Ze sformułowania tego przepisu wynika, że finansowe organy postępowania przygotowawczego mają prawo do pomocy instytucji państwowych i samorządowych, jeżeli dokonują czynności w ramach art. 307 i 308 kpk oraz w toku wszczętego postępowania przygotowawczego. Jednakże żądanie pomocy nie może przekraczać zakresu działania danych instytucji. Przez instytucje państwowe i samorządowe zobowiązane do udzielania pomocy organom procesowym rozumieć należy instytucje prawa publicznego wyposażone w kompetencje będące wykonywaniem władzy publicznej, w tym organy administracji publicznej (urzędy centralne, organy administracji rządowej i organy administracji samorządowej, organy kontroli państwowej, wojsko, służby mundurowe, prokuratura, sądy oraz straże gminne).
Przepis art. 23 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z 2015 r. poz. 1605, z późn. zm.) stanowi, że posłowie i senatorowie tworzą biura poselskie, senatorskie lub poselsko-senatorskie w celu obsługi swojej działalności w terenie, a zatem biuro poselskie to miejsce służące do obsługi działalności posła w jego okręgu wyborczym. W kontekście powyższego należy wskazać, iż biuro poselskie nie mieści się w zakresie podmiotowym przepisu art. 15 § 2 kpk. W odniesieniu do przedmiotowej sytuacji powinien mieć zastosowanie § 3 ww. przepisu, który poszerza obowiązek udzielenia pomocy na osoby prawne (stowarzyszenia, fundacje, związki zawodowe czy spółki prawa handlowego) lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej inne niż określone w § 2, w tym podmioty prawa prywatnego, nawet jeżeli utworzone zostały przez organy państwowe lub samorządowe, a także na osoby fizyczne. Ponadto zauważyć należy, iż podmioty te są zobowiązane do udzielenia pomocy na wezwanie organów prowadzących postępowanie procesowe pod warunkiem, że bez ich pomocy przeprowadzenie czynności jest niemożliwe lub znacznie utrudnione.
Udzielanie pomocy, o której mowa w art. 15 § 2 i 3 kpk, dotyczy realizacji celów procesu karnego przez organy prowadzące postępowanie. Jednakże podkreślenia wymaga, iż ustawa nie określa ani rodzaju, ani też form tej pomocy. Ponadto nie precyzuje elementów składowych, które powinno zawierać uzasadnienie pisma wyznaczającego zakres obowiązkowej „pomocy” świadczonej organom prowadzącym postępowanie karne. Przepisy ww. art. 15 kpk wyznaczają tylko ogólne zasady współdziałania wskazanych tam instytucji z organami postępowania procesowego.
Odnosząc się do przypadku przedstawionego w interpelacji należy zauważyć, że urząd skarbowy podając w treści pisma, iż wskazana w nim osoba jest podejrzana o popełnienie przestępstwa skarbowego z konkretnych przepisów ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2013 r. poz.186, z późn. zm.) uzasadniał w ten sposób potrzebę pozyskania danych dla dobra toczącego się postępowania karnego skarbowego. Dążył przy tym do wykazania ważnego interesu publicznego w uzyskaniu przedmiotowych informacji, mając na uwadze unikanie kontaktu z urzędem skarbowym przez osobę, o której dane poproszono. Jednocześnie, należy wskazać, iż Ministerstwo Sprawiedliwości jest właściwym urzędem administracji rządowej, zgodnie z kompetencjami określonymi przez Rząd, w zakresie wdrażania zmian w przepisach Kodeksu postępowania karnego.