W dniu 15 lipca Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelacja do Ministra Zdrowia Pana Konstantego Radziwiłła w sprawie podziału dochodu samorządów gmin i województw z zezwoleń, określonych ustawie z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Szanowny Panie Ministrze!
Sprawozdanie z wykonania ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w 2014 roku wskazuje na zjawisko niedoinwestowania lecznictwa ambulatoryjnego oraz brak jakichkolwiek świadczeń w zakresie leczenia uzależnienia od alkoholu w 9% powiatów. Leczenie uzależnienia w systemie ambulatoryjnym warunkuje kompleksowość i ciągłość opieki nad pacjentami. Jeśli poradnia leczenia uzależnień, jako podstawowa jednostka udzielająca świadczenia zdrowotne z zakresu terapii uzależnień, nie funkcjonuje przynajmniej na terenie każdego powiatu, to jest to równoznaczne z niezapewnieniem opieki nad pacjentami uzależnionymi w tych miejscach.
Art. 41ust. 1. Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, określa zadania własne gminy, w zakresie prowadzenia działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu. Jednocześnie są to zadania na które samorządy gmin i województw powinny przeznaczać środki pozyskane z zezwoleń, zgodnie z art. 111.1 oraz art.92 ust.1. Do tych zadań należy między innymi zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu.
Struktura wydatków samorządów gmin, w ramach gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych budzi zastrzeżenia. Znaczną ich część stanowią nakłady na infrastrukturę i zajęcia sportowe oraz funkcjonowanie placówek wsparcia dziennego. Wydaje się, że zatrzymywanie dalszej dysfunkcji rodzin poprzez wzrost dostępności terapii uzależnienia i terapii członków rodzin osób uzależnionych powinno być kluczowym zadaniem finansowanym z tych środków. Należy dodać, że istnieją w Polsce miejsca, z których do najbliższej poradni leczenia uzależnień trzeba dojeżdżać ponad 50 km i poradnie, w których czas oczekiwania na rozpoczęcie terapii wynosi nawet ponad pół roku. Mając na uwadze specyfikę choroby, jaką jest uzależnienie, stanowi to bardzo duże utrudnienie rozpoczęcia leczenia.
Środki pozyskiwane przez samorządy województw na podstawie art.92 ust.1 Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi powinny być wykorzystywane na zadania określone w art.93 ust. 1. Stanowią one również źródło finansowania działalności Wojewódzkich Ośrodków Terapii Uzależnień i Współuzależnienia, których lecznicze i poza lecznicze zadania określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, sposobu funkcjonowania i rodzajów podmiotów leczniczych wykonujących świadczenia stacjonarne i całodobowe oraz ambulatoryjne w sprawowaniu opieki nad uzależnionymi od alkoholu oraz sposobu współdziałania w tym zakresie z instytucjami publicznymi i organizacjami społecznymi. Wysokość przekazywanych środków jest nieproporcjonalna do ilości zadań nałożonych na Wojewódzkie Ośrodki Terapii Uzależnień i Współuzależnienia. Zdarzają się również sytuacje braku finansowego wsparcia działalności przedmiotowych ośrodków przez marszałków województw, w sytuacji, gdy pozyskiwane dochody przeznaczane są na inne cele.
W toku prac Parlamentarnego Zespołu ds. Rozwiązywania Problemów Uzależnień, którego jestem przewodniczącą, pojawiły się postulaty mówiące o potrzebie zwiększenia wysokości przedmiotowych środków na wsparcie systemu lecznictwa odwykowego w samorządach gmin i województw. Wskazywano również na ważność procentowego określenia podziału środków, w sposób uwzględniający przeznaczanie 30% na zadania o charakterze terapeutycznym, przewidziane w gminnym i wojewódzkim programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, 30% na zadania o charakterze terapeutycznym przewidziane w gminnym i wojewódzkim programie przeciwdziałania narkomanii oraz 40% środków na inne zadania o charakterze profilaktycznym wynikające z gminnych i wojewódzkich programów.
Przedstawione kwestie wskazują na potrzebę zmiany obowiązujących przepisów w sposób uwzględniający potrzebę zapewnienia dostępu do leczenia uzależnień. W związku z powyższym, zwracam się do Pana Ministra z następującymi pytaniami:
1. Czy Ministerstwo Zdrowia rozpatrywało możliwość wprowadzenia mechanizmów służących wykorzystaniu przedmiotowych środków na terapię osób uzależnionych przez samorządy gmin i województw?
2. Czy Ministerstwo Zdrowia bierze pod uwagę rozpatrzenie możliwości zabezpieczenia środków na cele związane z organizacją terapii uzależnienia oraz psychoterapii dla członków rodzin osób uzależnionych, poprzez wskazanie procentowego podziału dochodu samorządów gmin i województw z zezwoleń, określonych ustawie z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Zwiercan
W dniu 16 września 2016 r. Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź na swoją interpelację skierowaną do Ministra Zdrowia Konstantego Radziwiłla w sprawie podziału dochodu samorządów gmin i województw z zezwoleń, określonych w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zwracam się z uprzejmą prośbą o przyjęcie poniższych informacji.
Pragnę podziękować Pani Poseł za zaangażowanie w działania mające na celu promocję zachowań prozdrowotnych wśród społeczeństwa. Jednocześnie pragnę podkreślić, że Minister Zdrowia zdaje sobie sprawę z potrzeby dalszych zmian związanych z regulacjami dotyczącymi polityki antyalkoholowej w Polsce. Niemniej jednak należy mieć na uwadze, że przedmiotowe zmiany powinny być wprowadzane stopniowo.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Ministerstwo Zdrowia w dniu 26 sierpnia 2016 r. przekazało wniosek do Pana Henryka Kowalczyka, Ministra – Członka Rady Ministrów, Przewodniczącego Zespołu do Spraw Programowania Prac Rządu, wraz z prośbą o wyrażenie zgody na wprowadzenie projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego oraz niektórych innych ustaw (przedmiotowy projekt przewiduje m.in. nowelizację przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi) do Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Zgodnie z postanowieniami z posiedzenia Zespołu ds. Programowania Prac Rządu z dnia 2 września 2016 r. wykaz prac Rady Ministrów zostanie uzupełniony o przedmiotowy projekt ustawy.
Pragnę zapewnić Panią Poseł, że w podczas prac nad ww. projektem dotyczącym m.in. polityki antyalkoholowej w naszym kraju, przedmiotowe propozycje zmian zostaną wnikliwie przeanalizowane. Ministerstwo Zdrowia liczy również na owocną merytoryczną debatę podczas konsultacji i uzgodnień zewnętrznych oraz na etapie prac parlamentarnych.
Z poważaniem
PODSEKRETARZ STANU
Marek Tombarkiewicz