W dniu 17 października 2016 r. Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację do Ministra Zdrowia Pana Konstantego Radziwiłła w sprawie przestrzegania procedur postępowania po wykryciu bakterii Legionella na publicznych basenach.
Szanowny Panie Ministrze,
w gminie Kosakowo w woj. pomorskim przy Gimnazjum, w którego murach uczą się również dzieci ze Szkoły Podstawowej w Pogórzu (Klasy IV – VI), funkcjonuje jako oddzielny podmiot Centrum Sportowe Kosakowo, w ramach którego działa ogólnodostępna pływalnia.
W dniu 11 października 2016 roku Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Pucku na terenie basenu znajdującego się w Centrum Sportowym w Kosakowie, przy ul. Żeromskiego 11 stwierdziła występowanie bakterii Legionella. Decyzją PSSE z dnia 12 października pływalnia powinna zostać zamknięta. Wg oświadczenia zarządcy pływalni – Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych „PEKO” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, z siedzibą przy ul. Chrzanowskiego 44, 81-198 Kosakowo, informacja o zagrożeniu wpłynęła do nich w godzinach południowych 11 października, a mimo tego basen działał i przyjmował klientów jeszcze 12 października do godziny 21:45.
Informacja o wykryciu bakterii Legionelli na pływalni została przekazana mieszkańcom dopiero 17 października br. Nie podano żadnych informacji o ewentualnym postępowaniu profilaktycznym ani o skutkach.
W związku z Decyzją o zamknięciu pływalni w gminie Kosakowo (woj. pomorskie) wydaną przez Powiatową Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Pucku i nieścisłościami związanymi z terminem fizycznego zamknięcia oraz brakiem informacji publicznej dotyczącej profilaktyki i metodologii badań lekarskich proszę o odpowiedzi na następujące pytania:
- Dlaczego nie zamknięto pływalni w dniu otrzymania informacji o występowaniu bakterii Legionelli? Według oświadczenia zarządcy pływalni informacja z PSSE wpłynęła w godzinach południowych 11 października, a decyzja o zamknięciu basenu w godzinach południowych 12 października. Mimo doręczenia decyzji nie została ona wykonana natychmiast i basen był czynny do godz. 21:45. Zamknięto go dopiero następnego dnia, tj. 13 października,
- Jakie konsekwencje zostały, czy zostaną wyciągnięte w stosunku do osób, które w jakikolwiek sposób przyczyniły się do pojawienia się bakterii Legionelli?
- Dlaczego informacja o zagrożeniu nie została podana do publicznej wiadomości?
- Czy wystąpiło zagrożenie dla życia i zdrowia korzystających z pływalni, w szczególności dzieci – uczniów Szkoły Podstawowej w Pogórzu i Gimnazjum w Kosakowie?
- Czy ministerstwo posiada dane dotyczące badania pod kątem występowania bakterii Legionella w innych placówka oświatowych z pływalniami? Jeżeli tak, to co z tych danych wynika?
Z poważaniem
Małgorzata Zwiercan
22 grudnia Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź na swoją interpelację w sprawie przestrzegania procedur postępowania po wykryciu bakterii Legionella na publicznych basenach.
W dniu 26 września 2016 r. w ramach kontroli wewnętrznej, pobrano próbki ciepłej wody użytkowej z instalacji wewnętrznej w szatniach basenu Centrum Sportowego Kosakowo przy ul. Żeromskiego 11 w Kosakowie do badań w kierunku bakterii Legionella sp. W wyniku wykonanych badań stwierdzono naruszenie wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach (Dz. U. poz. 2016). Dnia 10 października 2016 r. zarządca pływalni – Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych „PEKO” Sp. z o. o. („PUK „PEKO” Sp. z o. o.”) podjął działania zmierzające do ochrony osób korzystających ze strefy basenowej Centrum Sportowego Kosakowo oraz likwidacji nadmiernego namnożenia się bakterii Legionella sp. w instalacji ciepłej wody użytkowej, mianowicie zdemontowano wszystkie końcówki natrysków w Centrum Sportowym Kosakowo, ograniczając rozbryzgiwanie się wody i tworzenie aerozolu wodno-powietrznego, poddano je dezynfekcji chlorem, a w godzinach nocnych przeprowadzono dezynfekcję termiczną wody w instalacji obiektu. Do zaistniałej sytuacji mają zastosowanie przepisy ww. rozporządzenia. Zgodnie z wymaganiami mikrobiologicznymi, jakie powinna spełniać woda na pływalniach określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia, liczba bakterii Legionella sp. w ciepłej wodzie występującej w natryskach nie może przekroczyć 100 jtk/100 ml. Wytyczne Głównego Inspektoratu Sanitarnego w sprawie wymagań jakości wody oraz warunków sanitarno-higienicznych na pływalniach (Warszawa, październik 2014 r.) wskazują, że wykrycie obecności bakterii z rodzaju Legionella nie zawsze jest równoznaczne z koniecznością przerwy w funkcjonowaniu pływalni i natychmiastowym zakazem kąpieli. Jednak, jak wynika z załącznika nr 3 do rozporządzenia, stężenie w natryskach bakterii Legionella sp. w ilości powyżej 1000 jtk/100 ml jest skażeniem wysokim i stanowi zagrożenie dla zdrowia osób korzystających z obiektu. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r., poz. 947, z późn. zm.) zalicza legionelozę do chorób zakaźnych. Po stwierdzeniu wysokiego skażenia bakterią Legionella sp. ciepłej wody użytkowej (> 1000 ≤ 10 000 jtk/100 ml), badanie ciepłej wody użytkowej należy wykonać po 1 tygodniu od czyszczenia i dezynfekcji, następnie co 3 miesiące. Jeżeli w kolejnych dwóch badaniach wykonanych w odstępach trzech miesięcy stwierdzono < 100 jtk/100 ml, to następne badanie można wykonać za rok.
Należy zwrócić uwagę na to, że w Wytycznych Głównego Inspektoratu Sanitarnego w sprawie wymagań jakości wody oraz warunków sanitarno-higienicznych na pływalniach, w sytuacji wykrycia wysokiego stężenia bakterii Legionella sp., zaleca się wyłączenie obiektu z użytkowania, jeżeli działania podjęte po badaniu wstępnym wody nie doprowadziły do wyeliminowania zagrożenia. Podstawą zamknięcia pływalni z powodu przekroczenia dopuszczalnego stężenia w natryskach bakterii Legionella sp. jest decyzja administracyjna wydana przez właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Zgodnie z art. 108 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 23, z późn. zm.) gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego, decyzji tej może zostać nadany rygor natychmiastowej wykonalności. W decyzjach tego typu nie wskazuje się terminu jej wykonania. Oznacza to, że decyzja opatrzona rygorem natychmiastowej wykonalności podlega wykonaniu niezwłocznie po jej wydaniu.
W dniu 11 października 2016 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Pucku wydał decyzję z klauzulą natychmiastowej wykonalności, w której nakazał zarządcy pływalni wyłączenie z użytkowania natrysków oraz obu niecek basenowych Centrum Sportowego Kosakowo. Skan powyższej decyzji przesłano zarządcy pływalni w dniu 11 października 2016 r. o godz. 15:28 drogą elektroniczną, natomiast w dniu 12 października 2016 r. decyzję w oryginale doręczono do siedziby PUK „PEKO” Sp. z o.o. W związku z powyższym, pływalnia powinna zostać zamknięta niezwłocznie po doręczeniu i zapoznaniu się przez PUK „PEKO” Sp. z o. o. z treścią decyzji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Pucku. Z informacji przekazanych przez Pomorskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Gdańsku wynika, że pływalni nie zamknięto niezwłocznie po zapoznaniu się przez PUK „PEKO” Sp. z o. o. z treścią powyższej decyzji, lecz dopiero w dniu 13 października 2016 r.
Odnośnie sposobu informowania o jakości wody na pływalniach kwestię tę reguluje § 7 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach, zgodnie z którym zarządzający pływalnią w komunikacie informuje o ostatniej ocenie jakości wody na pływalni dokonanej przez właściwego państwowego inspektora sanitarnego, spełnianiu przez wodę na pływalni wymagań określonych w rozporządzeniu lub aktualnych przekroczeniach dopuszczalnych wartości parametrów, podjętych działaniach naprawczych oraz o planowanym terminie doprowadzenia jakości wody na pływalni do odpowiednich wymagań, w przypadku niespełnienia wymagań jakościowych, jakim powinna odpowiadać woda na pływalni. Komunikat ten zamieszcza się na tablicy informacyjnej zlokalizowanej w miejscu widocznym dla osób pływających, kąpiących się lub uprawiających sport lub rekreację oraz na stronie internetowej, jeżeli taka strona jest prowadzona. Zarządzający pływalnią w przypadku wystąpienia zmian jakości wody na pływalni jest obowiązany do niezwłocznej aktualizacji komunikatu.
Ustalono, że w dniu 12 października 2016 r. na stronie internetowej Centrum Sportowego Kosakowo (www.facebook.com/Centrum-Sportowe-Kosakowo) poinformowano o wyłączeniu basenu z użytkowania, jednak treść podanej informacji nie odpowiadała wymaganiom określonym w § 7 ust. 1 ww. rozporządzenia, z uwagi na brak szczegółowych informacji o przekroczeniach dopuszczalnych wartości parametrów oraz o podjętych działaniach naprawczych. W związku z tym, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Pucku, w piśmie nr SE.HK/4713/96/AL./16 z dnia
23 listopada 2016 r. przypomniał zarządcom wszystkich nadzorowanych pływalni o obowiązkach wynikających z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach, a w szczególności o sposobie informowania osób korzystających z pływalni.
Należy wskazać, że organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej nie są uprawnione do pociągania konkretnych osób do odpowiedzialności za pojawienie się na pływalni Centrum Sportowego Kosakowo bakterii Legionella sp. Jednak § 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 października 2002 r. w sprawie nadania funkcjonariuszom organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 282) umożliwia zastosowanie sankcji w postaci grzywny w stosunku do podmiotów, które nie wywiązywały się z obowiązku określonego w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych. Jednak w tym przypadku istotne jest sprawdzenie, czy m. in. zarządca pływalni prawidłowo stosował przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1422) dotyczące instalacji wodociągowych ciepłej wody.
Pomorski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny powiadomił, że w odrębnym piśmie pouczy Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Pucku i poinformuje go o stwierdzonych nieprawidłowościach w sprawie. Ponadto Pomorski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny zwiększy nadzór nad działalnością Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Pucku, natomiast nieprawidłowości stwierdzone w związku z wystąpieniem bakterii Legionella sp. na pływalni Centrum Sportowego Kosakowo w październiku 2016 r. będą przedmiotem analizy przy najbliższej zaplanowanej kontroli.
Kontrola jakości wody na pływalniach i w wodnych urządzeniach rekreacyjnych stanowi ważny element nadzoru sanitarnego. Wejście w życie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach, odegrało kluczową rolę w zwiększeniu nadzoru nad jakością wody na pływalniach i w konsekwencji zwiększenie bezpieczeństwa zdrowotnego osób korzystających z tego typu obiektów. Na podstawie § 3 ust. 1 pkt 3 wskazanego rozporządzenia, na zarządzających pływalniami został nałożony obowiązek przeprowadzania systematycznych i udokumentowanych badań jakości wody, zgodnie z harmonogramem ustalonym z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym. Wyniki badań wody na pływalniach wykazujące nieprawidłowości są następnie przekazywane właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu wraz ze wskazaniem podejmowanych działań naprawczych w zakresie dotyczącym parametrów określonych w załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia. Należy dodać, że wyniki badań, w tym dane zebrane w wyniku kontroli dotyczącej obecności bakterii Legionella sp. w pływalniach znajdujących się również przy placówkach oświatowych, są poddawane analizie przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, która podlega ministrowi właściwemu do spraw zdrowia.
Z wyrazami szacunku,
Z upoważnienia
MINISTRA ZDROWIA
SEKRETARZ STANU
Jarosław Pinkas