W dniu 24 lutego Poseł Małgorzata Zwiercan wraz z grupą Posłów wystosowała interpelację do Ministra Konstantego Radziwiłła w sprawie sytuacji w Szpitalu Geriatrycznym w Katowicach.
Szanowny Panie Ministrze,
w nawiązaniu do toczącej się obecnie dyskusji dotyczącej tworzenia sieci szpitali, polecamy Pana uwadze Szpital Geriatryczny w Katowicach.Szpital ten prowadzony jest przez EMC Silesia
Spółkę z o.o., której udziałowcami są w 60% EMC Instytut Medyczny S.A. a 40% Miasto Katowice.
Obecnie w w/w szpitalu realizowana jest wysokospecjalistyczna diagnostyka geriatryczna oraz prowadzone są badania naukowe przy współudziale funkcjonującego przy szpitalu Centrum Badawczo Rozwojowego oraz we współpracy z jednostkami uniwersyteckimi, Politechniką Śląską oraz zagranicznymi ośrodkami gerontologicznymi.
Szpital funkcjonuje nieprzerwanie od 1961 roku. Jest to pierwszy i jedyny w Polsce szpital o tym profilu, zatrudniający wysoko wyspecjalizowaną i doświadczoną kadrę lekarzy geriatrów, psychologów i fizjoterapeutów. Szpital ten winien być przykładem dla innych tego typu placówek, ponieważ nie bez powodu wiek XXI nazwany został „wiekiem starzejących się społeczeństw”. Transformacja demograficzna, polegająca na przejściu z okresu, w którym dominowała wysoka umieralność i wysoka rozrodczość, do okresu z obniżającą się przedwczesną umieralnością oraz niską rozrodczością dotyczy także regionu Śląska. Efektem jest starzenie się społeczeństwa, które powinno znaleźć swoje odbicie w polityce zdrowotnej. Niestety Polska należy do krajów nieprzygotowanych do właściwego leczenia szybko narastającej ilości seniorów.
Tymczasem art. 68 ust 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, iż „władze publiczne są zobowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku”.
Obszar dotyczący ochrony zdrowia osób starszych jest postrzegany jako jeden z najważniejszych w polityce senioralnej w Polsce ( Założenia Długofalowej Polityki Senioralnej w Polsce na lata 2014-2020). Opieka medyczna osób starszych w Polsce powinna opierać się przede wszystkim na stworzeniu systemowych rozwiązań, pozwalających na rozwój usług medycznych dla osób starszych oraz ich powszechnej dostępności. Ludzie starsi w momencie, kiedy mają problemy zdrowotne i najbardziej potrzebują pomocy, najczęściej pozostają sami. Odsyłani są od lekarza do lekarza, przenoszeni z oddziału na oddział. Pacjent geriatryczny to pacjent ze złożoną wielochorobowością(najczęściej 5-6 chorób), wieloma niesprawnościami, z zespołem wielonarządowej niewydolności, przyjmujący wiele leków. Pacjenci w podeszłym wieku leczeni są na oddziałach chorób wewnętrznych, oddziałach kardiologicznych, które z tego powodu są obciążone. Tymczasem celem geriatrii nie jest wyleczenie pacjenta, ale polepszenie jakości jego życia poprzez poprawę jego funkcji narządowych i życiowych. Z analizy przeprowadzonej przez NIK wynika, że pacjent w podeszłym wieku lepiej funkcjonuje, a jego leczenia mniej kosztuje jeżeli prowadzony jest przez geriatrę.
Ta specjalność łączy fizyczne, psychiczne i społeczne problemy starszych osób, pozwalając całościowo oceniać i rozwiązywać złożone problemy wieku podeszłego. Również NIK dokonał zestawienia rocznego kosztu terapii osób powyżej 60 roku życia, hospitalizowanych na oddziałach geriatrycznych z kosztami porównywalnej grupy pacjentów oddziałów chorób wewnętrznych.
Analiza wykazała, iż średni jednostkowy koszt wszystkich świadczeń udzielonych w ciągu roku pacjentowi oddziału chorób wewnętrznych ( świadczenia na oddziale + wszystkie pozostałe po wyjściu ze szpitala) był o 1380 zł wyższy od kosztów leczenia porównywalnego pacjenta na oddziale geriatrycznym. Wyższy był też roczny koszt leków przyjmowanych przez chorych z oddziałów chorób wewnętrznych. Oddział chorób wewnętrznych leczy podstawową chorobę, natomiast na oddziale geriatrycznym pacjent przechodzi kompleksową, odpowiednią do swego wieku i schorzeń diagnostykę oraz terapię. Opuszcza dzięki temu szpital z lepiej dobranym, celowanym leczeniem, które jest bardziej skuteczne i mniej uciążliwe.
Trwająca obecnie dyskusja dotycząca procedowanego ustawodawstwa w systemie służby zdrowia nie wspomina ani słowem o geriatrii. W opinii osób zarządzających przyszłym kształtem ochrony zdrowia, geriatria jako samodzielna dziedzina interny zaplanowana jest od lipca bieżącego roku do likwidacji. Nie jest planowana dywersyfikacja świadczeń udzielanych chorym z zespołami geriatrycznymi, które powinny dopełniać leczenie internistyczne w profilowanych oddziałach geriatrycznych. W planach map potrzeb zdrowotnych nie ma mowy o geriatrii, o czym informował Ministerstwo Zdrowia konsultant krajowy z geriatrii. Należy zwrócić także uwagę na opłacalność geriatrii w stosunku do interny, potwierdzoną przez NIK w 2015 roku, w oparciu o dane statystyczne pochodzące zarówno z Centrali NFZ, jak i z danych Śląskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ w Katowicach.
To właśnie efektywność hospitalizacji geriatrycznej jest jednym z podstawowych argumentów za utrzymaniem geriatrii w systemie.
Z docierających do nas informacji, ze względu na tworzenie nowej siatki szpitali , pojawia się zagrożenie dotyczące dalszego funkcjonowania szpitali jednoprofilowych, wysokospecjalistycznych, do których należy jedyny w Polsce Szpital Geriatryczny w Katowicach.
W związku z powyższym, zwracamy się do Pana Ministra z prośbą o wpisanie Szpitala Geriatrycznego im. Jana Pawła II do tworzonej sieci szpitali od 01.07.2017 roku.
W dniu 12 kwietnia Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź w sprawie sytuacji w Szpitalu Geriatrycznym w Katowicach.
Pacjentem w podeszłym wieku należy starać się należycie zaopiekować przede wszystkim w jego środowisku życia. Pobyt pacjenta w podeszłym wieku w szpitalu należy ograniczać do niezbędnego minimum.
Leczenia ludzi starszych nie należy utożsamiać z leczeniem szpitalnym. Geriatria powinna mieć przede wszystkim charakter konsultacyjny. Lekarz geriatra powinien być dostępny jako konsultant dla każdego lekarza w szpitalu a także w lecznictwie otwartym. Rola oddziałów geriatrycznych powinna pełnić rolę przede wszystkim naukowo-dydaktyczną.
Dlatego należy kształcić lekarzy geriatrów i rozwijać geriatrię w ośrodkach dydaktycznych.
Jednocześnie informujemy, ze nie ma planów ograniczania obecnie funkcjonujących oddziałów geriatrycznych. Zgodnie z przygotowywanym rozporządzeniem wykonawczym do omawianej ustawy, szpital zakwalifikowany do poziomu szpitali I lub II stopnia, udzielający świadczeń w ramach profilu choroby wewnętrzne, będzie mógł rozliczać z płatnikiem również świadczenia z zakresu geriatrii, realizowane na oddziale chorób wewnętrznych, bez potrzeby dokonywania zmian w swojej strukturze organizacyjnej.
Ponadto trzeba podkreślić, że oddziały geriatryczne będą finansowane przez płatnika, zgodnie z projektem ustawy wprowadzającej system podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (PSZ), w szpitalach III stopnia oraz w szpitalach klinicznych (poziom ogólnopolski).
Należy także zaznaczyć, że o ile PSZ stanowić ma dominującą formę zapewnienia dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej wykonywanych w szpitalach, to jednak w żadnym razie nie oznacza to całkowitego zastąpienia przez ten system obecnego modelu kontraktowania świadczeń opieki zdrowotnej – na zasadzie konkursów ofert lub rokowań, który zostanie również zachowany. Niezakwalifikowanie danego szpitala do PSZ nie oznacza, że zostanie on pozbawiony możliwości udzielania świadczeń, w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia. Dyrektor danego oddziału wojewódzkiego Funduszu na podstawie porównania planu zakupu świadczeń zdrowotnych ze świadczeniami, które będą wykonywane przez świadczeniodawców działających w ramach PSZ, przeprowadzi konkursy ofert na te świadczenia, w zakresie których potrzeby zdrowotne na terenie danego województwa nie będą właściwie zaspokojone.
Ponadto należy również zauważyć, że projekt omawianej ustawy przewiduje możliwość zastosowania w niektórych sytuacjach nadzwyczajnego trybu kwalifikacji do PSZ. W przypadku szpitali szczególnie istotnych dla zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców danego regionu dyrektor oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, po uzyskaniu pozytywnej opinii Ministra Zdrowia, będzie mógł dokonać jego kwalifikacji do PSZ, pomimo niespełniania wszystkich kryteriów.
Powyższy tryb znajdzie zastosowanie w przypadku Szpitala Geriatrycznego im. Jana Pawła II w Katowicach.
W odniesieniu do poruszonych w interpelacji ogólnych zagadnień dotyczących opieki geriatrycznej uprzejmie informuję, że Ministerstwo Zdrowia przywiązuje dużą wagę do poprawy opieki medycznej nad osobami w podeszłym wieku.
W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 694, z późn. zm.) dodany został, z mocą obowiązującą od dnia 1 lipca br., nowy przepis § 6a, zgodnie z którym „świadczeniodawca udzielający świadczeń w trybie hospitalizacji i hospitalizacji planowej jest obowiązany do opracowania i wdrożenia procedury oceny geriatrycznej pacjenta”.
Należy podkreślić, ze kluczową kwestią dla rozwoju opieki geriatrycznej w Polsce jest wykształcenie odpowiedniej liczby specjalistów tej dziedziny medycyny, w związku z czym właściwym kierunkiem powinno być rozwijanie oddziałów geriatrycznych w szpitalach powiązanych z uczelniami medycznymi.
W Ministerstwie Zdrowia trwają prace dotyczące wprowadzenia w szpitalach zespołów wsparcia geriatrycznego i oceny geriatrycznej pacjenta. Zasadniczym celem jest stworzenie warunków do tego, aby na wszystkich oddziałach, na których hospitalizowane są osoby w wieku podeszłym, mogła istnieć możliwość konsultacji z lekarzem specjalistą w dziedzinie geriatrii.
Z poważaniem,
Z upoważnienia
MINISTRA ZDROWIA
PODSEKRETARZ STANU
Piotr Gryza