W dniu 21 kwietnia Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację do Pani Minister Edukacji Narodowej Anny Zalewskiej w sprawie wydawanych przez kuratora oświaty opinii dotyczących kształtowania i funkcjonowania sieci szkół na terenie samorządu gminnego.
Szanowna Pani Minister!
Praktyczne wdrażanie przepisów wprowadzających ustawę – Prawo oświatowe przez niektóre jednostki samorządu terytorialnego w zakresie dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego, wykazało w tym zakresie bardzo ograniczoną rolę kuratora oświaty.
Nie wszystkie samorządy dokonały wnikliwej analizy dla określenia najkorzystniejszego wariantu dla uczniów, rodziców i nauczycieli. Zdarzały się błędne informacje dotyczące losu niektórych szkół. Powodowały one niepokój, frustrację oraz uzasadnione oburzenie wśród rodziców i nauczycieli. W gminie Kosakowo władze samorządowe, pomijając udział społeczności lokalnej w tworzeniu nowej sieci szkół, zatwierdzały projekt uchwały na podstawie opinii wydanej przez kuratora oświaty. Zgodnie z przepisami kurator otrzymał kompetencję opiniowania podejmowanej przez radę gminy uchwały w sprawie dostosowania sieci szkół i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego. Dokument ten wydawany jest w formie pisemnego stanowiska kuratora, a nie w formie prawnej – postanowienia. W praktyce sprowadza się do pozytywnego zaopiniowania sieci publicznych szkół podstawowych, granic ich obwodów na okres od 1 września 2017 r. do 31 sierpnia 2019 r. oraz włączenia gimnazjum do ośmioletniej szkoły podstawowej lub innych rozwiązań przewidzianych prawem nowego ustroju szkolnego. Uczniom zapewnia miejsce do realizacji obowiązku szkolnego.
Zdarza się, że wydana przez kuratora opinia nie ujmuje aspektu zgodności planu sieci wszystkich szkół publicznych z warunkami przewidzianymi w art. 17 ust. 1 Ustawy o systemie oświaty. Dla organów prowadzących szkoły brak w opinii kuratora informacji o przekroczeniu drogi dziecka do szkoły, oznacza brak problemu z zapewnieniem wymogów zawartych w powyższym artykule.
Opinia kuratora winna być wydana z uwzględnieniem głównego priorytetu, jakim jest dobro dziecka. Obecna opinia nie uwzględnia warunków nauki i bezpieczeństwa, zmianowości, bazy dydaktycznej, wyżywienia. Nie zawiera informacji o pogorszeniu lub polepszeniu warunków w proponowanej sieci szkół. Nie wymaga również wskazania prognozy demograficznej.
Wprowadzenie rozszerzonej przez kuratora opinii ułatwiło by wielu samorządom podejmowanie właściwych rozwiązań dla dobra dzieci .
Często rachunek ekonomiczny samorządu oraz brak należytych kompetencji działaczy samorządowych przy podejmowaniu uchwał, utrwala wśród społeczności szkolnej poczucie doznawanej krzywdy.
Dlatego kurator jako organ sprawujący nadzór nad szkołami winien posiadać właściwe kompetencje w zakresie podejmowanych decyzji oraz odpowiedzialności za ich wydanie.
W związku z powyższym proszę o następujące informacje:
1. W jaki sposób Ministerstwo przeprowadza kontrole wdrażania reformy edukacji i zgodność opinii kuratorów z jej wymogami?
2. Czy Ministerstwo prowadzi diagnozę, w których szkołach będzie wprowadzona zmianowość?
3. Czy opinie kuratorów oświaty są sprawdzane pod względem merytorycznym w aspekcie zgodności z ustawą o systemie edukacji?
4. Czy Ministerstwo ma narzędzia, które pozwolą w przyszłości naprawić sytuacje, które nie są zgodne z reformą edukacji, np. zmianowość, czy nie dostosowanie rejonów?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Zwiercan
W dniu 29 maja 2017 roku Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź na swoja interpelację w sprawie wydawanych przez kuratora oświaty opinii dotyczących kształtowania i funkcjonowania sieci szkół na terenie samorządu gminnego.
Ministerstwo Edukacji Narodowej monitoruje wdrażanie reformy edukacji, w tym działania związane z dostosowaniem sieci szkół do nowego ustroju szkolnego. Informacje w tym zakresie są regularnie przedstawiane i omawiane w Sejmie zgodnie z planem pracy Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży na okres od 1 stycznia do 30 czerwca 2017 r.
Opinia kuratora oświaty dotycząca uchwały w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego, zgodnie z art. 208 ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60) zawiera w szczególności ocenę zgodności z prawem rozwiązań zaproponowanych w tej uchwale oraz ocenę w zakresie zapewnienia przez jednostkę samorządu terytorialnego możliwości realizacji obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, a w przypadku zmiany w sieci przedszkoli, także możliwości realizacji obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego przez dzieci i młodzież zamieszkałe na terenie danej gminy. Opinia kuratora oświaty podlega kontroli sądowej, bowiem zgodnie z art. 208 ust. 5 ww. ustawy, na opinię tę służy skarga do sądu administracyjnego.
Ustawa dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe zawiera przepisy pozwalające na korektę sieci szkół ustaloną w uchwale w sprawie dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego. Co oznacza, że jeśli pojawią się nowe okoliczności lub też zmienią się potrzeby lokalnej społeczności istnieje możliwość zmiany np. obwodów szkół czy też przekształcenia w szkołę podstawową gimnazjum pierwotnie przeznaczonego do wygaszenia. Podstawą prawną zmiany uchwały rady gminy w sprawie dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego jest przepis art. 212 wyżej przywołanej ustawy. Zastosowanie tego przepisu oznacza m.in. obowiązek uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty i opinii związków zawodowych w zakresie zmian, jakie mają być dokonane w uchwale w sprawie dostosowania sieci szkół do nowego ustroju oraz podjęcia przez radę gminy uchwały w sprawie zmiany uchwały dostosowującej sieć szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego.
Z wyrazami szacunku,
Marzenna Drab
Podsekretarz Stanu