W dniu 20 lipca 2017 roku Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację do Ministra Finansów Pana Mateusza Morawieckiego w sprawie występowania ministra do Komisji Nadzoru Finansowego.
Szanowny Panie Ministrze,
Ustawa Prawo bankowe budzi wśród polskich konsumentów duże kontrowersje. Szczególne emocje wywołuje u tych polskich obywateli, którzy zaciągnęli kredyty hipoteczne we frankach.
Wiele osób ma zastrzeżenia do zawartych z bankami umów, twierdząc, że są one dla nich krzywdzące. Polskie prawo bankowe jest zawiłe i może budzić wątpliwości u zwykłego obywatela, a jego zapisy mogą być dla niektórych nie do końca jasne.
W związku z pojawiającymi się wątpliwościami proszę o odpowiedzi na poniższe pytania:
- Czy i w jakich sytuacjach Minister Finansów występował do Komisji Nadzoru Finansowego o podjęcie czynności lub środków w ramach nadzoru, o których mowa w art. 133 i art. 138?
- Kiedy ma zastosowanie, a kiedy nie ma zastosowania art. 133.2.3 Ustawy Prawo bankowe, zgodnie z którym czynności podejmowane w ramach nadzoru bankowego przez KNF polegają w szczególności na „badaniu zgodności udzielanych kredytów, pożyczek pieniężnych, akredytyw, gwarancji bankowych i poręczeń oraz emitowanych bankowych papierów wartościowych z obowiązującymi w tym zakresie przepisami”?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Zwiercan
W dniu 17 sierpnia 2017 roku Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź na swoją interpelację w sprawie występowania Ministra Finansów do Komisji Nadzoru Finansowego.
Warto wskazać, iż istotą wskazanych w interpelacji przepisów jest w szczególności realizacja celów nadzoru określonych w ustawie Prawo bankowe (Dz. U. z 2016 r. poz. 1988, z późn. zm.).
Zgodnie bowiem z art. 133 ust. 1 ww. ustawy celem nadzoru jest zapewnienie: bezpieczeństwa środków pieniężnych gromadzonych na rachunkach bankowych, zgodności działalności banków
z przepisami ustawy, rozporządzenia nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012, ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (NBP), statutem oraz decyzją o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku, zgodności działalności prowadzonej przez banki zgodnie z art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi z przepisami tej ustawy, niniejszej ustawy, rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku oraz uchylającego dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE, aktami delegowanymi wydanymi na podstawie tego rozporządzenia oraz ze statutem.
Zgodnie z art. 131 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, cele te realizowane są przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF), która sprawuje nadzór nad działalnością banków, oddziałów i przedstawicielstw banków zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstw instytucji kredytowych. Zastosowanie z kolei przepisu art. 138 ust. 3 ustawy Prawo bankowe określają dodatkowe przesłanki wskazane w tym przepisie, od których zaistnienia uzależniona jest możliwość skorzystania ze wskazanych w tym przepisie środków nadzorczych.
Podkreślenia wymaga, iż wszelkie dopuszczone ustawą Prawo bankowe działania nadzorcze wobec podmiotów nadzorowanych powinny być podejmowane przez KNF z urzędu. Zgodnie z
art. 132 ustawy Prawo bankowe minister właściwy do spraw instytucji finansowych może wystąpić do KNF o podjęcie czynności lub środków w ramach nadzoru, o których mowa w art.
133 i 138. W literaturze można znaleźć jednak twierdzenie, iż wystąpienie ministra właściwego do spraw instytucji finansowych do KNF nie jest dla niej wiążące (D. Daniluk (w:) W. Góralczyk jr (red.) Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 1999, s. 478). Występując z takim wnioskiem wskazany tu organ winien kierować się celami nadzoru określonymi w art. 133 ust. 1 ustawy
Prawo bankowe i ograniczeniami zawartymi w tej ustawie, gdyż KNF będzie mogła zainicjować podjęcie wnioskowanych przez ten organ czynności lub środków w ramach sprawowanego
nadzoru tylko jeśli stwierdzi, że te cele, na skutek podjęcia wskazanych w przedmiotowym wystąpieniu działań, będą realizowane oraz jeżeli stwierdzi, że wnioskowane w tym wystąpieniu działania nie prowadzą do naruszenia przepisów prawa.
W związku z powyższym, odpowiadając na pytania zawarte w interpelacji, należy również uwzględnić brzmienie art. 138 ust. 7 ustawy Prawo bankowe, zgodnie z którym środki podejmowane w ramach nadzoru nie mogą naruszać umów zawartych przez bank, z wyłączeniem umów o których mowa w art. 92a ust. 1 i 3 oraz art. 92d ustawy Prawo bankowe, a także umów zawartych przez bank krajowy z podmiotami działającymi w tym samym holdingu oraz umów zawartych przez bank krajowy z podmiotami, z którymi posiada bliskie powiązania, oraz umów o których mowa w art. 6a ust. 1 i 7 ustawy Prawo bankowe. W literaturze panuje przekonanie, że: „ma to znaczenie dla wszelkich stosunków umownych wiążących bank zarówno z jego kontrahentami, jak i pracownikami i innymi osobami. Ma to stanowić gwarancje wykonania umów zawartych przez bank”. Ograniczenie możliwości ingerencji KNF zapewnia również realizację zasady pewności obrotu (G. Sikorski (red.) Prawo bankowe. Komentarz; wyd. 1, Warszawa 2015, Legalis). Ingerencja w stosunki umowne w drodze wyjątku możliwa jest jedynie w przypadkach wskazanych w przepisie art. 138 ust. 7 pkt 1 i 2 ustawy Prawo bankowe. Jednocześnie pragnę podkreślić, iż Ministerstwo Finansów współpracuje z KNF i wymienia m.in. informacje w zakresie kwestii kredytów denominowanych lub indeksowanych do walut obcych m.in. w ramach uczestnictwa w Komitecie Stabilności Finansowej (KSF). Członkowie KSF dokonują bowiem wzajemnej wymiany informacji, w tym informacji prawnie chronionych, niezbędnych do prawidłowej realizacji zadań KSF.
Warto również wskazać, iż KSF powołał Grupę Roboczą ds. Ryzyka Walutowych Kredytów Mieszkaniowych w celu opracowania projektu rekomendacji Komitetu w zakresie rozwiązań, które
prowadziłyby do restrukturyzacji portfela walutowych kredytów mieszkaniowych na zasadzie dobrowolnego porozumienia pomiędzy bankami i ich klientami oraz nakreślały ramy pożądanego
kształtu takiej restrukturyzacji. W skład grupy weszli przedstawiciele NBP, Ministerstwa Finansów, Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) oraz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG).
W związku m.in. z pracami powyższej Grupy Roboczej KSF w dniu 13 stycznia 2017 r przyjął uchwałę w sprawie rekomendacji dotyczącej restrukturyzacji portfela kredytów mieszkaniowych
w walutach obcych. Rekomendacje skierowane zostały do poszczególnych instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego w celu wprowadzenia rozwiązań o charakterze regulacyjnym oraz
wykorzystania dostępnych instrumentów nadzorczych tak, aby sprzyjać podejmowaniu przez banki oraz kredytobiorców dobrowolnych decyzji o restrukturyzacji. W tym kontekście warto wskazać, iż Działania te powinny prowadzić do ograniczenia problemu z punktu widzenia kredytobiorców oraz zapewnić odpowiednią odporność banków w razie materializacji ryzyka związanego z kredytami walutowymi. W założeniu mają one stymulować proces dobrowolnej restrukturyzacji walutowych kredytów mieszkaniowych przy zachowaniu stabilności systemu finansowego.
Z upoważnienia Ministra Rozwoju i Finansów
Piotr Nowak
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów