10 stycznia 2018 r. Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Pani Elżbiety Rafalskiej w sprawie niesamodzielnych osób niepełnosprawnych.
Szanowna Pani Minister,
według Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce niepełnosprawni stanowią prawie 1/5 populacji. Ta liczna grupa jest niezwykle zróżnicowana. Wśród tych osób mamy zarówno osoby niepełnosprawne w stopniu umożliwiającym samodzielność, ale i takie, które nawet w prostych czynnościach, jak: zabiegi higieniczne, przygotowanie jedzenia czy wychodzenie
z domu potrzebują pomocy drugiej osoby.
Jak dowodzi Stowarzyszenie Kobiet Niepełnosprawnych ONE.pl w Polsce żyje znaczna grupa osób, która mimo posiadania najwyższego stopnia niepełnosprawności (I grupa inwalidzka) nie korzysta z bezpłatnego dla nich miejskiego transportu, asystenta osobistego. Są oni również pozbawieni dostępu do profilaktyki i opieki medycznej, ponoszą najwyższe koszty zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, medycznego czy usług opiekuńczych. Ta grupa wymaga specjalnego wsparcia państwa i wyodrębnienia jej z całego zbioru wszystkich osób niepełnosprawnych.
W związku z powyższym proszę o odpowiedzi na następujące pytania:
- Czy ministerstwo planuje reformę orzecznictwa osób niepełnosprawnych?
- Czy ministerstwo planuje oprzeć system orzecznictwa w Polsce na Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, niepełnosprawności i Zdrowia przyjętej przez Światową Organizację Zdrowia?
- Czy ministerstwo planuje zmiany w kryteriach dofinansowania, np. do sprzętu rehabilitacyjnego oparte nie na kryterium dochodowym, a na kryterium niesamodzielności?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Zwiercan
W dniu 13 lutego 2018 roku Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź na swoja interpelację w sprawie niesamodzielnych osób niepełnosprawnych.
Zarządzeniem nr 6 Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 lutego 2017 r. powołany został Międzyresortowy Zespół do spraw Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności oraz Niezdolności do Pracy (M.P. poz. 167). Wejście w życie niniejszego zarządzenia rozpoczęło prace organu pomocniczego Prezesa Rady Ministrów zmierzające do przeprowadzania zmian w systemie orzeczniczym. Jako główne zadania Zespołu wskazano potrzebę dokonania analizy funkcjonowania systemu orzekania o niepełnosprawności i niezdolności do pracy w kontekście ich spójności i konieczności koordynacji działań lub możliwości ich zintegrowania, opracowanie projektu ustawy o orzekaniu o niepełnosprawności i niezdolności do pracy, opracowanie projektu założeń
do ustawy o orzekaniu o niepełnosprawności i niezdolności do pracy oraz opracowanie projektu ustawy o orzekaniu o niepełnosprawności i niezdolności do pracy po przyjęciu założeń
przez Zespół. Zgodnie z postanowieniami zarządzenia zakończenie prac Zespołu powinno nastąpić nie później niż do dnia 31 marca 2018 r.
Odnosząc się natomiast do kwestii dotyczącej wykorzystania w systemie orzeczniczym Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF) pragnę wyjaśnić, że w toku prac Międzyresortowego Zespołu rozważa się, aby wspólną podstawą dla celów diagnostycznych służących orzekaniu o niepełnosprawności, niezdolności do pracy/do służby/na określonym stanowisku była Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF) przyjęta przez WHO w 2001 r. W szczególności Zespół bierze pod uwagę możliwość wykorzystania obszarów i wskaźników proponowanych w ICF, tak aby podstawę orzekania o niepełnosprawności stanowiły efekty samooceny dokonywanej prze osobę ubiegającą się o orzeczenie lub jej opiekuna prawnego oraz oceny funkcjonalnej dokonywanej przez specjalistów wchodzących w skład komisji orzekającej obejmującej funkcje organizmu, aktywność, uczestnictwo i czynniki środowiskowe.
Odnosząc się do trzeciego pytania Pani Poseł uprzejmie informuję, że na obecnym etapie Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie planuje podjęcia prac w zakresie zmian w kryteriach dofinansowania ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych np. zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny.
Jednocześnie pragnę poinformować, iż zarządzeniem Nr 89 Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2016 r. powołany został Zespół do spraw Opracowania Rozwiązań w zakresie Poprawy Sytuacji Osób Niepełnosprawnych i Członków ich Rodzin (M.P. poz. 850), którego przewodniczącym jest Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. Zespół jest organem pomocniczym Rady Ministrów. Celem Zespołu jest opracowanie aktualnej analizy sytuacji osób niepełnosprawnych i członków ich rodzin oraz kompleksowych rozwiązań w zakresie poprawy ich sytuacji. W skład zespołu wchodzą przedstawiciele resortów: rodziny, zdrowia, edukacji, infrastruktury i budownictwa, finansów, kultury, nauki, rolnictwa, rozwoju, sportu, sprawiedliwości, spraw wewnętrznych i administracji, bowiem wyłącznie integracja działań pozwoli na zbudowanie spójnej i długofalowej polityki wsparcia osób niepełnosprawnych oraz ich rodzin. Należy zaznaczyć, że w pracach Zespołu uczestniczą również przedstawiciele środowisk działających na rzecz osób niepełnosprawnych.
Prace Zespołu koncentrują się przede wszystkim na postulatach zgłoszonych przez środowisko osób niepełnosprawnych i ich opiekunów dotyczących m.in.:
uproszczenia procedur likwidacji barier architektonicznych, komunikacyjnych, procedur pozyskiwania sprzętu ortopedycznego, oraz zagwarantowanie środków na te cele dla każdej osoby niepełnosprawnej, której potrzeby w tym zakresie zostaną potwierdzone w orzeczeniu o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności oraz zniesienie obowiązku dokonywania wpłaty wkładu własnego do ww. instrumentów wsparcia;
przejęcia przez NFZ finansowania zaopatrzenia osób niepełnosprawnych w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze;
dostępu do bezpłatnych leków podtrzymujących życie i pielęgnacyjnych środków pomocniczych oraz wyrobów medycznych dla osób niepełnosprawnych przy jednoczesnym zwiększeniu obecnych limitów ilościowych;
uproszczenia dostępu do lekarzy specjalistów, nowoczesnych form leczenia, rehabilitacji i terapii;
wprowadzenia instytucji asystenta osobistego osoby niepełnosprawnej;
utworzenia koszyka gwarantowanych świadczeń rehabilitacyjnych, zdrowotnych oraz usług opiekuńczych, dostępnych dla każdego niepełnosprawnego bez względu na wiek.
Należy podkreślić, że jednym z zadań Zespołu jest opracowanie propozycji rozwiązań legislacyjnych i systemowych mających na celu poprawę sytuacji osób niepełnosprawnych i członków ich rodzin. Zgodnie z ww. zarządzeniem Przewodniczący, po zrealizowaniu zadań, przedstawi Radzie Ministrów sprawozdanie końcowe z realizacji zadań Zespołu wraz z rekomendacjami.
Jednocześnie należy zauważyć, iż Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych – Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, jest beneficjentem projektu pozakonkursowego pn. „Nowoczesne narzędzia wsparcia aktywności osób niepełnosprawnych”, który będzie realizowany w partnerstwie w latach 2018-2020, w ramach Działania 2.6 Wysoka jakość polityki na rzecz włączenia społecznego i zawodowego osób niepełnosprawnych, Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020. Celem projektu jest przygotowanie kompleksowej propozycji wdrożenia do systemu prawnego nowych/zmodyfikowanych instrumentów wsparcia aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych oraz modyfikacji i/lub nowych instrumentów w zakresie rehabilitacji społecznej tych osób, zapewniających możliwie samodzielne ich funkcjonowanie w społeczeństwie. Realizacja projektu pozwoli na dokonanie gruntownej analizy funkcjonującego systemu wspierania osób niepełnosprawnych i ich pracodawców oraz przetestowania przed ostatecznym wdrożeniem zmian. Będzie to najbardziej efektywna metoda modyfikacji bądź dodania instrumentów pozwalających na pełną realizację założeń wspierania samodzielności i wybranej przez samą osobę niepełnosprawną aktywności, tworzenia warunków do pełnego udziału w życiu zawodowym i społecznym.