W dniu 16 stycznia 2018 r. Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Pani Elżbiety Rafalskiej w sprawie rządowego programu „Rodzina 500 plus”.
Szanowna Pani Minister,
od 1 sierpnia 2017 r. można składać wnioski o wsparcie z rządowego programu „Rodzina 500 plus” na nowy okres świadczeniowy.
Wnioski mogą składać zarówno rodziny, które chcą dołączyć do rządowego programu, jak i te, które są zainteresowane kontynuowaniem korzystania z otrzymywanego wsparcia. Jak sprawdziłam na stronie ministerstwa, główne zasady przyznawania środków w nowej transzy pozostają bez zmian.
Trwający ponad rok program jest niewątpliwym sukcesem rządu Prawa i Sprawiedliwości i przyczynił się do poprawy jakości życia wielu polskich rodzin.
Trzeba jednak zauważyć, że nie zawsze rządowa pomoc trafia do tych, co trzeba – do dzieci. Zdarza się, że są rodziny – jak podnoszą niektóre media – wydatkujące uzyskiwane środki niezgodnie z przeznaczeniem.
W związku z głosami o niewłaściwym wykorzystaniu rządowych środków z programu „Rodzina 500 plus” proszę o odpowiedzi na poniższe pytania:
- Czy rząd zobligował gminy do większej kontroli wydatkowania przez rodziny przyznawanych środków z programu?
- Ilu rodzinom przekazano w ciągu poprzedniej edycji programu świadczenia w postaci rzeczowej i w postaci bonów?
- Czy rząd planuje zmiany w formule programu „Rodzina 500 plus”, by każdej rodzinie część świadczeń przekazywać w formie rzeczowej lub w postaci bonów?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Zwiercan
14 lutego 2018 roku Poseł Małgorzata Zwiercna otrzymała odpowiedź na swoją interpelację w sprawie rządowego programu „Rodzina 500+.
Celem świadczenia wychowawczego, wskazanym w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2017 r., poz. 1851 z późn. zm.), jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.
Ustawodawca kierując się poszanowaniem autonomii rodziny przyjął że ewentualna ingerencja w funkcjonowanie danej rodziny może nastąpić tylko w wyjątkowych, kryzysowych sytuacjach. Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci zawiera w związku z tym możliwe do zastosowania w nadzwyczajnych, wyjątkowych sytuacjach, mechanizmy zapobiegające marnotrawieniu świadczenia wychowawczego lub wydatkowaniu świadczenia niezgodnie z jego celem. Rozwiązania te określa art. 9 ustawy, zgodnie z którym, w przypadku gdy osoba uprawniona do świadczenia wychowawczego marnotrawi wypłacane jej świadczenie wychowawcze lub wydatkuje je niezgodnie z celem, organ właściwy przekazuje należne osobie świadczenie wychowawcze w całości lub w części w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług. W przypadku marnotrawienia świadczenia wychowawczego, organ wypłacający to świadczenie może zatem zamienić jego wypłatę na pomoc nie tylko w formie rzeczowej, np. żywność, ubrania, lekarstwa itp., ale także na pomoc rodzinie w formie opłacania usług, np. opłacanie kursów językowych, żłobka, przedszkola, basenu, teatru, kosztów internatu, wykupienie obiadów, opłata czynszu itp.
W przypadku posiadania przez organ wypłacający świadczenie wychowawcze informacji lub sygnałów o marnotrawieniu świadczenia wychowawczego lub wydatkowania niezgodnie z przeznaczeniem, w celu ustalenia jak wygląda sytuacja w danej rodzinie, u takiej rodziny może zostać przeprowadzony przez pracownika socjalnego rodzinny wywiad środowiskowy, którego celem jest ustalenie, jak wygląda sytuacja w danej rodzinie. Uniemożliwienie przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego lub nieudzielenia podczas tego wywiadu wyjaśnień co do okoliczności objętych wywiadem, na etapie ubiegania się o świadczenie wychowawcze skutkuje odmową przyznania świadczenia wychowawczego, zaś na etapie wypłacania świadczenia wychowawczego powoduje wstrzymanie wypłaty świadczenia. Powyższe rozwiązania pozwalają w każdej konkretnej, indywidualnej sprawie określić jaka forma niepieniężna realizacji świadczenia wychowawczego będzie najbardziej właściwa dla danej rodziny, w przypadku potwierdzenia faktu marnotrawienia świadczenia wychowawczego lub wydatkowania niezgodnie z celem.
Należy podkreślić, że rozstrzygnięcie w powyższych sprawach dotyczących indywidualnych sytuacji związanych z marnotrawieniem świadczenia wychowawczego w oparciu o stan faktyczny i obowiązujący stan prawny należy do organu właściwego (czyli do wójta, burmistrza, prezydenta miasta lub upoważnionego kierownika/pracownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy) prowadzącego postępowanie w sprawie świadczenia wychowawczego lub wypłacającego przyznane świadczenia wychowawcze. Powyższe rozwiązania są identyczne jak regulacje obowiązujące i stosowane od kilkunastu lat przez gminne organy właściwe przy realizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Pragnę poinformować Panią Poseł, że Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej nigdy nie obligował gmin do kontrolowania, ani tym bardziej do zwiększania intensywności kontrolowania polskich rodzin otrzymujących świadczenie wychowawcze. Nigdy też nie prowadzono i nie planuje się prowadzenia prac, których wynikiem miałoby być wypłacanie każdej rodzinie świadczenia wychowawczego w całości lub w części w formie rzeczowej lub w formie bliżej nieokreślonych bonów.
W sprawie liczby rodzin, którym przekazuje się świadczenie wychowawcze w postaci rzeczowej, nie można dać bezpośredniej odpowiedzi, gdyż odpowiednie dane w sprawozdaniach rzeczowo-finansowych dotyczą liczby świadczeń, a nie liczby rodzin. Ponieważ poprzedni okres zasiłkowy był okresem nietypowym, ze względu na liczbę miesięcy i rozpoznanie problemu wydatkowania świadczeń niezgodnie z celem, wydaje się, że najlepiej zobrazują problem dane dotyczące ostatniego miesiąca tego okresu – września 2017 r. W miesiącu tym wypłacono 1 899 świadczeń w formie niepieniężnej, z czego 1 470 w formie rzeczowej i 429 w formie opłacenia usług. Kwoty przeznaczone na świadczenia niepieniężne wyniosły: 852,5 tys. zł, z czego 690,6 tys. zł na świadczenia w formie rzeczowej i 161,9 tys. zł na świadczenia w formie opłacenia usług. Wypłacone w formie niepieniężnej świadczenia stanowią 0,048% liczby świadczeń ogółem i 0,043% wartości świadczeń ogółem.
PODSEKRETARZ STANU
Bartosz Marczuk