W dniu 1 lutego 2018 roku Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację do Minister Finansów Pani Teresy Czerwińskiej w sprawie ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami.
Szanowna Pani Minister,
wprowadzona w życie ustawa o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami budzi – szczególnie wśród małych przedsiębiorców – wiele emocji. W zgodzie z zapisami nowej ustawy muszą oni – chcąc sprzedawać swoim klientom towary na kredyt – spełnić szereg nowych wymagań m.in. dokonać wpisu do kolejnego rejestru. W przekonaniu przedsiębiorców takie działanie państwa nie sprzyja rozwojowi działalności gospodarczej, szczególnie w wydaniu jednoosobowym.
W związku z nakładaniem na przedsiębiorców kolejnych restrykcji, które utrudniają im codzienność prowadzenia małej działalności część z nich zrezygnowała ze sprzedaży ratalnej dla swoich klientów stając się mniej konkurencyjnymi na rynku.
W związku z powyższym proszę o następujące informacje na ten temat:
1. Czy jest planowane w najbliższej przyszłości znowelizowanie tej ustawy, by tak zmienić zapisy, aby nie dotyczyły w poruszanych powyżej przeze mnie kwestiach małych przedsiębiorców?
2. Czy w zgodzie z ustawą podmiot, którego jedyną korzyścią jest to iż może klientom sprzedać towar na raty (tym samym nie pobiera wynagrodzenia od klienta czy banku za wypisanie umowy ratalnej) podlega pod definicję „pośrednik kredytowy”?
3. Czy zgłoszenie kolejnego rodzaju działalności (PKD) – pośrednika kredytu jest zasadne, gdy stanowi od jedynie pochodną prowadzonej działalności, a nie jej filar?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Zwiercan
W dniu 7 marca 2018 roku Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź na swoją interpelację w sprawie ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Po przeprowadzonych konsultacjach z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Na wstępie pragnę zaznaczyć, że rejestr pośredników kredytowych, uregulowany został w ustawie z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz. U. z 2017 r., poz. 819). Wskazany powyżej rejestr składa
się z:
działu pierwszego dotyczącego pośredników kredytu hipotecznego i agentów oraz
działu drugiego dotyczącego pośredników kred
Wpisu do rejestru pośredników kredytowych dokonuje Komisja Nadzoru Finansowego na podstawie wniosku podmiotu zamierzającego podjąć wykonywanie działalności pośrednictwa
w zakresie kredytów konsumenckich.
Równolegle do obowiązku rejestracji pośredników kredytów konsumenckich, ustawa o kredycie konsumenckim wprowadza również cały szereg innych obowiązków, które muszą spełnić
kredytodawcy bądź pośrednicy kredytowi w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim w związku z przygotowaniem, oferowaniem lub zawieraniem umów o kredyt konsumencki.
Celem wspomnianych obowiązków jest zapewnienie, aby kredytodawca i pośrednik kredytowy dysponowali zapleczem umożliwiającym profesjonalne świadczenie usług na rzecz konsumentów i wypełniali obowiązki przewidziane w ustawie o kredycie konsumenckim.
Jednocześnie wymóg rejestracji pośredników kredytowych dostarcza Komisji Nadzoru Finansowego, wiedzę o tym jakie podmioty funkcjonują na rynku kredytu konsumenckiego.
Należy także zauważyć, że działalność polegająca na pośrednictwie w udzielaniu kredytu konsumenckiego wiąże się z koniecznością zachowania wysokich standardów profesjonalizmu,
również w wypadku sprzedawców oferujących finansowanie nabycia swoich towarów lub usług ze środków pochodzących z kredytu konsumenckiego. W tym kontekście UOKiK wskazuje na
negatywne zjawiska związane ze szkodliwymi praktykami niektórych przedsiębiorców oferujących swoje produkty/usługi podczas wizyt w domach konsumentów, czy też podczas
organizowanych przez tych przedsiębiorców spotkań bądź wycieczek, na których sprzedawane są różnego rodzaju produkty (częstokroć w cenie kilkukrotnie przewyższającej cenę rynkową
danego produktu) zaś osobami, które nabywają produkty w ten sposób, są w większości przypadków osoby starsze. Jak podkreśla UOKiK problemem związanym z tego rodzaju praktykami było nie tylko oferowanie produktów w sposób wprowadzający w błąd i uniemożliwiający podjęcie racjonalnej i swobodnej decyzji, co do zakupu produktu, lecz również towarzyszące temu oferowanie kredytu konsumenckiego służącego finansowaniu nabycia produktów, skutkujące znacznym obciążeniem finansowym konsumentów, często nieświadomych z konsekwencji wynikających z zawieranych umów. Zdaniem UOKiK opisane zjawisko stanowi ilustrację problemów z jakimi mogą spotkać się konsumenci w przypadku, gdy proces oferowania kredytu przeznaczonego na zakup towaru lub usługi nie spełniałby standardów wymaganych ustawą o kredycie konsumenckim.
Odnosząc się do podniesionej w interpelacji kwestii sprzedaży na raty prowadzonej przez małych przedsiębiorców, uprzejmie informuje, iż w opinii UOKiK przewidziane w art. 59a -59de ustawy o kredycie konsumenckim wymogi związane z działalnością pośredników i instytucji pożyczkowych, w tym obowiązek rejestracji, nie obejmują przedsiębiorców, którzy udzielają kredytu konsumenckiego w postaci odroczenia zapłaty ceny lub wynagrodzenia za oferowane przez nich towary i usługi. Sprzedawca zatem, który oferuje konsumentowi sprzedaż na raty w rozumieniu art. 583 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459 z późn. zm.) nie podlega obowiązkowi uzyskania wpisu do rejestru instytucji pożyczkowych bądź pośredników kredytowych. Jak stwierdza UOKiK obowiązek taki wystąpi natomiast, jeżeli oferując zakup własnych produktów, sprzedawca pośredniczy w zawarciu przez konsumenta umowy z kredytodawcą. Taka działalność nie jest jednak sprzedażą na raty, w myśl art. 583 § 1 Kodeksu cywilnego, który stanowi, iż sprzedażą na raty jest, dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstwa, sprzedaż rzeczy ruchomej osobie fizycznej za cenę płatną w określonych ratach, jeżeli według umowy rzecz ma być kupującemu wydana przed całkowitym zapłaceniem ceny.
Mając na względzie powyższe oraz ustosunkowując się do pytania nr 2 zawartego w interpelacji, należy jeszcze raz podkreślić, że jeżeli przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą,
w wyniku której dochodzi do transakcji sprzedaży określonych dóbr bądź usług, a sprzedawca pośredniczy w zawarciu przez konsumenta umowy kredytowej z kredytodawcą, należy stwierdzić, że wypełnia on przesłanki definicji pośrednika kredytowego zawartej w art. 5 pkt 3 ustawy o kredycie konsumenckim.
Należy również zwrócić uwagę, że wymogi warunkujące możliwość rozpoczęcia działalności dla pośredników kredytu konsumenckiego ograniczają się w istocie do niekaralności osoby
fizycznej lub członków zarządu osoby prawnej oraz uiszczenia jednorazowej opłaty z tytułu wniosku o wpis do rejestru w wysokości 600 zł., w przeciwieństwie do wymogów obowiązujących pośredników kredytu hipotecznego (podlegających nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego), na który składa się m.in. posiadanie co najmniej wykształcenia średniego, złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu na pośrednika kredytu hipotecznego, wymóg zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej lub umowy gwarancji bankowej oraz posiadanie statusu osoby, która nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu, wymiarowi sprawiedliwości, mieniu, wiarygodności dokumentów czy ochronie informacji. W związku z powyższym, według opinii UOKiK obowiązek, który musi wypełnić podmiot ubiegający się o wpis do rejestru pośredników kredytowych działu drugiego, nie jest czynnikiem, który mógłby w istotny sposób utrudnić sprzedawcy prowadzenie działalności pośrednika.
Odpowiadając zatem na postawione w interpelacji pytania Pani Poseł, dotyczące planowanej nowelizacji przedmiotowej ustawy, uprzejmie informuję, że Minister Finansów nie dostrzega
konieczności zmian w omawianej ustawie w zakresie przedstawionym w interpelacji. Ponadto, Minister Finansów, podzielając opinię Prezesa UOKiK, jest przekonany, iż potrzeba zapewnienia wysokiego poziomu ochrony słabszych uczestników rynku, którymi są konsumenci m.in. poprzez zapewnienie możliwości identyfikacji pośredników kredytowych przyczyni się do skutecznej ochrony konsumentów oraz efektywniejszych działań podejmowanych przez właściwe organy.
Odnosząc się do pytania nr 3, pragnę jeszcze raz zauważyć, że zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, rejestr pośredników kredytowych, do którego są wpisywani pośrednicy kredytu hipotecznego i agenci oraz pośrednicy kredytowi w rozumieniu art. 5 pkt 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, jest rejestrem odrębnym oraz zawierającym zakres danych nie znajdujących się w rejestrach już istniejących. Powyższy rejestr prowadzony jest przez Komisję Nadzoru Finansowego w systemie teleinformatycznym i udostępniany na urzędowej stronie internetowej KNF. Wgląd do rejestru jest powszechnie dostępny oraz jawny, co ma pomóc w zwiększeniu ochrony konsumentów, m.in. przez wpis do rejestru pośrednika kredytu konsumenckiego za pośrednictwem organu rejestrującego.
Z upoważnienia Ministra Finansów
Leszek Skiba
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów