Interpelacja w sprawie odbioru sądowych przesyłek poleconych

W dniu 4 października Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację do Ministra infrastruktury Pana Andrzeja Adamczyka w sprawie odbioru sądowych przesyłek poleconych

Szanowny Panie Ministrze,

Polskie społeczeństwo pracuje coraz dłużej, a ze względu na lepszą sytuację ekonomiczną oraz liczne możliwości, znacznie częściej korzysta z atrakcji poza domem. To wszystko sprawia, że często listonosze nie zastają adresatów przesyłek, w tym sądowych w domu.

W tej sytuacji mogą, jeżeli nie zastaną adresata, zostawić przesyłkę dorosłemu domownikowi. Wynika to z domniemania, że skoro ktoś mieszka w tym samym miejscu, co adresat to może ją odebrać. W tej sytuacji może dojść do absurdów, że jeden z małżonków w trakcie rozwodu odbierze list w sprawie rozprawy i nie powiadomi drugiej strony. Sprzeczność interesów w tym tylko przypadku jest nader wyraźna.

Często jednak nie ma w domu nikogo. Wówczas listonosz zostawia awizo, które może odebrać adresat lub osoba upoważniona przez niego na poczcie. Takiej możliwości nie mają osoby posiadające pełnomocnictwo notarialne od adresata, bo w myśl przepisów Poczta Polska ich nie respektuje.

Paradoksem całej sytuacji jest fakt, że osoba, która ma pełnomocnictwo notarialne do wielu czynności prawnych, nie może odebrać listu poleconego z sądu.

Trzeba nadmienić, że zgodnie z polskim prawem nieodebraną przesyłkę awizowaną uważa się za doręczoną.

Poczta Polska, powiadomiona o nowym miejscu zamieszkania odbiorcy, nie dostarcza również przesyłek sądowych na nowy adres ponieważ twierdzi, że adresat ma obowiązek powiadomienia sądu, że nastąpiła zmiana adresu. Tyle że adresat może nie wiedzieć, że jakiś sąd prowadzi jakąś sprawę, w której toku może zechcieć się z nim skontaktować.

Tak działające prawo na pewno nie sprzyja aktywnemu obywatelowi, a często niezamierzenie staje się on stroną niekorzystnych dla niego wyroków sądowych.

W związku z powyższym proszę o odpowiedzi na następujące pytania:

Czy ministerstwo we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości planuje dokonać zmian w przepisach, które umożliwiałyby odbiór sądowych przesyłek na innych niż dotychczasowych zasadach, np. na podstawie pełnomocnictw notarialnych? Jeżeli tak to kiedy, jeżeli nie to dlaczego?
Czy Poczta Polska stosując art. 37 prawa pocztowego, który umożliwia odbiór awizowanych przesyłek na podstawie pełnomocnictw ogólnych, ale zgodnie z art. 37 ust. 3 tylko wtedy, gdy nie narusza to przepisów innych ustaw dotyczących sposobu, zasad i trybu doręczeń we właściwy sposób dokonuje wyłączenia z tego katalogu przesyłek sądowych?
Czy ministerstwo planuje zmiany w zasadach ogólnych doręczania przesyłek poleconych?

Z poważaniem

Poseł Małgorzata Zwiercan

W dniu 2 listopada Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź na interpelację w sprawie odbioru sądowych przesyłek poleconych.

Zasady doręczeń przesyłek pocztowych określone w art. 37 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1481, z późn. zm.), w tym możliwość wydania przesyłki ze skutkiem doręczenia osobie innej niż adresat, nie obowiązują w przypadku, gdy sposób, zasady i tryb doręczeń określają inne ustawy, o czym stanowi ust 3 tego artykułu. Dotyczy to m.in. przesyłek doręczanych na podstawie:

ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1360 z późn. zm.),
ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1904 z późn. zm.),
ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1257, z późn.zm.)
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn.zm),
ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, z późn. zm.),
ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ( Dz. U. z 2017 r. poz. 1311 z późn. zm.)

Odrębny niż w ustawie – Prawo pocztowe tryb doręczania określony w ww. ustawach wynika ze specyfiki przyjętych w nich procedur postępowania w sprawie. Dotyczy to w szczególności wydania przesyłki ze skutkiem doręczenia pełnomocnikowi i rodzaju pełnomocnictwa, co jest istotne ze względu na prawa i obowiązki stron postępowania, w tym realizację gwarancji procesowych uczestników postępowania sądowego oraz ze względu na zapewnienie sprawnego toku postępowania.

W związku z powyższym, odpowiadając na pytanie nr 2 Pani Poseł uprzejmie informuję, że Poczta Polska S.A. stosuje odrębne tryby doręczeń przesyłek poleconych zgodnie z obowiązującymi przepisami tj. w sposób właściwy dokonuje wyłączenia regulacji art. 37 ustawy – Prawo pocztowe, w tym umożliwienia odbioru przesyłki na podstawie pełnomocnictwa ogólnego, w odniesieniu do poleconych przesyłek sądowych.

Mają tu bowiem zastosowanie następujące regulacje:

do doręczeń pism sądowych w postępowaniu cywilnym:

ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 października 2010 r. w sprawie szczegółowego trybu i sposobu doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym (Dz. U. z 2015 r. poz. 1222, z późn. zm.). Zgodnie z art. 139 ust § 1¹. ustawy – Kodeks postępowania cywilnego pismo złożone w placówce pocztowej może być odebrane oprócz adresata jedynie przez osobę upoważnioną na podstawie pełnomocnictwa pocztowego do odbioru przesyłek pocztowych.

do doręczeń pism sądowych w postepowaniu karnym:

ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 stycznia 2017 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu doręczania pism organów procesowych w postępowaniu karnym (Dz. U. z 2018 r. poz. 553). Przepisy dotyczące odbioru przesyłki złożonej w placówce pocztowej są tu bardziej restrykcyjne niż w postępowaniu cywilnym zawężając krąg osób, które mogą odebrać pismo na podstawie pełnomocnictwa. Zgodnie z art. 133 § 2a. „ Pismo pozostawione w placówce pocztowej w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe, adresowane do obrońcy albo pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym, może zostać odebrane także przez osobę upoważnioną na podstawie pełnomocnictwa pocztowego do odbioru przesyłek pocztowych w rozumieniu tej ustawy.”

W kwestii pytania nr 1 o ewentualną inicjatywę ustawodawczą w zakresie zmian przepisów dotyczących uwzględnienia pełnomocnictwa do odbioru przesyłek sądowych udzielonego przez notariusza, to informuję, że ze względu na przytoczone wyżej przepisy ustaw specjalnych nie należy ona do właściwości Ministra Infrastruktury. Jednocześnie chciałbym powiadomić, że w dniu 25 lipca 2018 r. otrzymałem od Ministra Sprawiedliwości pismo informujące o planowanym podjęciu prac legislacyjnych, których celem jest wprowadzenie możliwości odbierania korespondencji sądowej w placówce pocztowej oraz w urzędzie gminy przez osoby upoważnione do odbioru przesyłek na podstawie pełnomocnictwa sporządzonego w formie aktu notarialnego. Dotychczasowa korespondencja w tej sprawie dotyczyła sposobu realizacji projektowanej zmiany regulacyjnej. W swoim stanowisku wyraziłem opinię, że właściwym rozwiązaniem byłaby zmiana odpowiednich przepisów ustawy – Kodeks postępowania cywilnego bez wprowadzania zmian do instytucji pełnomocnictwa pocztowego, które jako specyficzny rodzaj pełnomocnictwa do odbioru przesyłek i przekazów pocztowych ustanowiono w art. 38 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe.

W odpowiedzi na pytanie nr 3 chciałbym poinformować, że w chwili obecnej nie przewiduję zmiany przepisów określających ogólne zasady doręczeń przesyłek poleconych. Obowiązujące regulacje art. 37 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe określają szeroki katalog sposobów doręczenia przesyłki pocztowej adresatowi albo wydania jej ze skutkiem doręczenia określonej w przepisie osobie zarówno pod adresem wskazanym na przesyłce jak i złożonej w celu odbioru w placówce pocztowej.

Z przyczyn, o których wspomniałem wcześniej z zasad tych wyłączone są przesyłki doręczane na podstawie przepisów szczególnych.

Dodatkowo chciałbym się odnieść do kwestii odbioru przesyłek sądowych w przypadku zmiany adresu. Ustawy Kodeks postępowania cywilnego i Kodeks postępowania karnego [1]regulują tylko tę kwestię w odniesieniu do stron postępowania, które zobowiązane są do podania nowego adresu. Nie przewiduje się przekierowania przesyłek na inny adres.

Z odrębną sytuacją mamy do czynienia w przypadku przesyłek nadawanych w ramach usług powszechnych, których świadczenie gwarantowane jest przez państwo w postaci obowiązku ustawowo nałożonego na operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2018 r. – Prawo pocztowe. Przy zmianie adresu istnienie możliwość skorzystania z tzw. dosłania przesyłki pod nowy adres.

Zgodnie z § 30 rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 29 kwietnia 2013 roku w sprawie warunków wykonywania usług powszechnych przez operatora wyznaczonego (Dz. U. z 2013 r. poz. 545) operator przyjmuje, w każdej swojej placówce pocztowej, od adresata pisemne żądanie przesyłania przesyłek pocztowych pod adres wskazany w tym żądaniu. Przesyłka trafiając do oddawczej placówki pocztowej właściwej dla doręczenia pod adresem umieszczonym na przesyłce jest następnie, zgodnie z żądaniem, przekierowana do doręczenia pod adres wskazany w żądaniu. Szczegółowe zasady realizacji tej usługi określa § 29 Regulaminu świadczenia usług powszechnych stanowiącego załącznik do Załącznik nr 2

do Uchwały Nr 135/2018 Zarządu Poczty Polskiej S.A. z dnia 24 lipca 2018 r., dostępny na stronie podmiotowej Poczty Polskiej S.A w zakładce „akty prawne”. Przepis ten nie dotyczy jednak pism doręczanych w trybach szczególnych, jeżeli nie przewidują takiego rozwiązania. Z taką sytuacją mamy do czynienia w odniesieniu do pism sądowych, o czym wspomniałem wyżej.

Odnosząc się do komentarzy Pani Poseł w zakresie skutków prawnych związanych z doręczeniem pisma sądowego pod nieaktualny w chwili próby jego doręczenia przez operatora pocztowego adres informuję, że kwestia ta nie leży we właściwości Ministra Infrastruktury.

Przedstawiając powyższe mam nadzieję, że omówione przeze mnie kwestie przybliżyły złożoność problematyki doręczeń przesyłek sądowych za pośrednictwem operatora pocztowego.

Z wyrazami szacunku

Andrzej Adamczyk

Minister Infrastruktury

[1] Zgodnie. z art. 136 § 1 i 2 Kodeksu postępowania cywilnego, strony i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadamiać sądy o każdej zmianie swego adresu. W razie zaniedbania tego obowiązku, pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany. Natomiast zgodnie z art. 139 § 1 Kodeksu postępowania karnego, jeżeli strona, nie podając nowego adresu, zmienia miejsce zamieszkania lub nie przebywa pod wskazanym przez siebie adresem, w tym także z powodu pozbawienia wolności w innej sprawie, pismo wysłane pod tym adresem uważa się za doręczone. § 1a. Przepis § 1 stosuje się do pokrzywdzonego także wtedy, gdy nie jest stroną.