W dniu 17 października 2018 r. Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację w sprawie zmian w ustawie o podatku od towarów i usług.
Szanowna Pani Minister,
Ustawa o podatku od towarów i usług w art. 43 ust. 1 pkt 23 zwalnia placówki świadczące usługi opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku, świadczone w miejscu ich zamieszkania. To bardzo ważny zapis, ale niestety nie obejmuje on zwolnienia z podatku organizatorów usług opiekuńczych (m.in. w formie świetlicy) poza miejscem zamieszkania beneficjentów.
Polskie społeczeństwo się starzeje i będzie potrzeba wiele nowych instytucji, które będą świadczyły usługi opiekuńcze także poza miejscem zamieszkania. Obciążenie tych usług podatkiem VAT w wysokości 23% podnosi koszty opieki m.in. nad seniorami ponoszone przez rodziny osób objętych pomocą.
Trzeba podkreślić, że forma wsparcia świadczona poza domem umożliwia lepszą aktywizację osób z demencją czy podobnymi chorobami degeneracyjnymi. Pozwala również na kontakt ze środowiskiem i bliska jest idei integracji oraz tolerancji.
W związku z powyższym proszę o odpowiedzi na następujące pytania:
1. Czy ministerstwo planuje zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług uwzględniające zwolnienie z podatku VAT placówek, które świadczą usługi opiekuńcze poza miejscem zamieszkania? Jeżeli tak to kiedy? Jeżeli nie to dlaczego?
Z poważaniem
Poseł Małgorzat Zwiercan
W dniu 7 listopada 2018 roku Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź na swoją interpelację w sprawie zmian w ustawie o podatku od towarów i usług w zakresie rozszerzenia
zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 23 tej ustawy również na placówki świadczące usługi opiekuńcze poza miejscem zamieszkania.
Na wstępie należy wskazać, że przepisy dotyczące podatku od wartości dodanej w całości objęte są zakresem prawa Unii Europejskiej, a Polska jako członek Unii Europejskiej zobowiązana jest
do przestrzegania acquis communautaire. W odniesieniu do podatku od towarów i usług oznacza to przestrzeganie postanowień przede wszystkim dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącego podatku od wartości dodanej. Objęcie prawa krajowego w zakresie opodatkowania podatkiem od wartości dodanej obowiązkiem harmonizacji z prawem unijnym powoduje, iż państwa członkowskie nie posiadają swobody kreowania własnych rozwiązań w tym przedmiocie (również w zakresie zwolnień od podatku), lecz muszą ściśle uwzględniać zakres regulacji unijnych. W konsekwencji polskie przepisy dotyczące podatku od towarów i usług muszą być zgodne z unijnymi przepisami prawa dotyczącymi podatków obrotowych.
Zgodnie z dyrektywą 2006/112/WE dostawa towarów i świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT są, co do zasady, opodatkowane według stawki podstawowej.
Kwestia zwolnień od podatku VAT (w tym lista towarów i usług objętych zwolnieniem oraz warunki zastosowania zwolnienia) uregulowana została w tytule IX dyrektywy 2006/112/WE
(art. 131-166). Stosownie do art. 132 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2006/112/WE państwa członkowskie zwalniają świadczenie usług i dostawę towarów ściśle związanych z opieką i pomocą społeczną, wraz z usługami świadczonymi przez domy spokojnej starości, dokonywane przez podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane za podmioty o charakterze społecznym przez dane państwo członkowskie. Zgodnie natomiast z art. 134 dyrektywy 2006/112/WE dostawa towarów ani świadczenie usług nie korzystają ze zwolnienia przewidzianego m. in. w art. 132 ust. 1 lit. g) w następujących przypadkach:
a) gdy nie są one niezbędne do dokonywania transakcji podlegających zwolnieniu;
b) gdy ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu dla danego podmiotu poprzez dokonywanie transakcji będących w bezpośredniej konkurencji z działalnością przedsiębiorstw komercyjnych podlegających VAT. 1 Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.
Powyższe przepisy zostały zaimplementowane do krajowego systemu podatku VAT. Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług2 – dalej:
ustawa o VAT – zwalnia się od podatku usługi opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku, świadczone w miejscu ich zamieszkania
przez podmioty inne niż wymienione w pkt 22, oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną, z zastrzeżeniem spełnienia warunków, o których mowa w ust. 17 i 17a tego artykułu.
Jak słusznie zauważyła Pani Posłanka, zwolnienie określone w tym przepisie obejmuje wyłącznie usługi świadczone w miejscu zamieszkania osób, będących beneficjentami wykonywanych usług opieki. Jednakże zauważyć należy również, iż ww. przepis, poprzez odniesienie się do art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o VAT, stanowi niejako uzupełnienie zwolnienia określonego w tym przepisie, zgodnie z którym zwalnia się od podatku usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz usługi określone w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a także dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, na rzecz beneficjenta tej pomocy, wykonywane przez:
a) regionalne ośrodki polityki społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki pomocy społecznej, rodzinne domy pomocy, ośrodki wsparcia i ośrodki interwencji kryzysowej,
b) wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę:
domy pomocy społecznej prowadzone przez podmioty posiadające zezwolenie wojewody,
placówki opiekuńczo-wychowawcze i ośrodki adopcyjno-opiekuńcze,
c) placówki specjalistycznego poradnictwa,
d) inne niż wymienione w lit. a-c placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku na podstawie zezwolenia wojewody, wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę,
e) specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie.
Biorąc zatem pod uwagę szeroki zakres zwolnień określonych w art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o VAT uznać należy, że usługi opiekuńcze (w tym również świadczone poza miejscem zamieszkania beneficjentów tych usług) zasadniczo są objęte zwolnieniem od podatku VAT na zasadach określonych w ustawie.
W związku z powyższym nie jest planowane podejmowanie dodatkowych prac legislacyjnych w tym zakresie.
Z poważaniem
Z upoważnienia Ministra Finansów
Podsekretarz Stanu
Filip Świtała