W dniu 3 grudnia Poseł Małgorzta Zwiercan wraz z innymi Posłami wystosowała interpelację w sprawie zapobiegania pandemii cukrzycy w Polsce
Szanowny Panie Ministrze,
W dniu 21 listopada br. w Sejmie RP odbyło się posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Cukrzycy pn.: „Rola rodziny i państwa w zapobieganiu pandemii cukrzycy”. Spotkanie zorganizowane zostało w ramach tegorocznych obchodów Światowego Dnia Walki z Cukrzycą, które w bieżącym roku odbywają się pod hasłem „Rodzina i Cukrzyca”. W dyskusji wzięli udział przedstawiciele organizacji pacjenckich, środowiska medycznego, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Sportu i Turystyki, Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, NFZ, GUS. Podczas posiedzenia podkreślano, że cukrzyca jest groźną, przewlekłą i póki co nieuleczalną chorobą, która nie leczona lub nieodpowiednio leczona powoduje poważne powikłania i znacząco skraca życie. Zwrócono również uwagę na ważną rolę bliskich chorego w zapobieganiu i kontroli cukrzycy.
Z raportu Instytutu Ochrony Zdrowia „Cukrzyca. Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?” wynika, że już ponad 3 miliony Polaków zmagają się z tą chorobą, a aż milion z nich nie wie, że choruje. Spośród pacjentów, ponad 80% stanowią chorzy z cukrzycą typu 2. Cukrzyca jest chorobą śmiertelną, która powinna być traktowana w naszym kraju priorytetowo, ponieważ zachorowalność i statystyki w obszarze śmiertelności cały czas rosną.
Zdaniem specjalistów cukrzyca jest ogromnym problemem zdrowotnym w Polsce i na całym świecie. W momencie, gdy choroba zostanie wykryta zmienia życie nie tylko samego pacjenta, ale całej jego rodziny. Z tego powodu niezwykle istotny jest dostęp do edukacji diabetologicznej, wsparcie psychologiczne, a także zapewnienie pacjentom możliwości korzystania z nowoczesnych, bezpiecznych i skutecznych terapii oraz działania profilaktyczne – zapobiegające rozwojowi cukrzycy. Postęp leczenia cukrzycy, który dokonał się na przestrzeni ostatnich lat jest ogromny. Obecnie dostępne są już takie terapie, które mają udowodnioną skuteczność w redukcji ryzyka najcięższych, prowadzących do śmierci powikłań sercowo-naczyniowych, niestety nie są one refundowane. Ich refundacja przyniosłaby korzyść wielu chorym, bo chronią one przed zawałem serca czy udarem mózgu, a w konsekwencji ograniczają niepełnosprawność i ratują życie.
Podczas posiedzenia przedstawiciele środowiska pacjentów po raz kolejny zaapelowali o lepszy dostęp do innowacyjnych terapii zwłaszcza dla osób z cukrzycą typu 2, które ratują życie. Refundacja nowoczesnych leków, ograniczających ryzyko powikłań jest inwestycją, która w przyszłości pozwoli uniknąć wydatków związanych z rentami, zapomogami czy hospitalizacją chorych.
W związku z powyższym bardzo proszę o odpowiedź na następujące pytania:
- Jakie działania zapobiegające rozwojowi pandemii cukrzycy (działania profilaktyczne) w Polsce zaplanowane są na najbliższe lata?
- Kiedy, dla osób z cukrzycą typu 2, będzie dostępne nowoczesne leczenie, które skutecznie zapobiega powstawaniu powikłań sercowo-naczyniowych?
- Od wielu lat podnoszony jest temat braku wiedzy Polaków na temat cukrzycy. Jak resort zdrowia zamierza włączyć się w działania edukacyjne na tym polu?
28 lutego 2019 r. Poseł Małgorzata Zwiercan i pozostali autorzy otrzymali odpowiedź na swoją interpelację w sprawie zapobiegania pandemii cukrzycy w Polsce.
Uprzejmie informuję, że Ministerstwo Zdrowia objęło dotychczas refundacją 180 preparatów w leczeniu cukrzycy, w tym insuliny oraz doustne leki przeciwcukrzycowe celem zwiększenia dostępności do nowoczesnej farmakoterapii. Doustne leki przeciwcukrzycowe objęte refundacją to: 5 preparatów z grupy inhibitorów alfa-glukozydazy (akarboza), 64 biguanidy (metformina) i 67 pochodnych sulfonylomocznika (gliklazyd -22 preparaty, glimepiryd – 44 preparaty, glipizyd – 1 preparat). Insuliny objęte refundacją to: insulina lispro (5 preparatów), insulina ludzka (18 preparatów), insulina glulizynowa (3), insulina glargine (4 preparaty), insulina detemir (1 preparat), insulina aspart (3 preparaty), mieszanki insulinowe (10 preparatów).
Na objęcie refundacją oczekują kolejne preparaty zawierające: insulinę (ludzką, aspart, glulizynową), doustne leki przeciwcukrzycowe (metformina, akarboza, liraglutyd) oraz leki innowacyjne, takie jak inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego 2: empagliflozyna, kanagliflozyna, dapagliflozyna. W dniu 26 stycznia 2017 r. firma Boerhinger Ingelheim Sp. z o.o. wniosła o objęcie refundacją i ustalenie urzędowej ceny zbytu dla leku Jardiance, Empagliflozinum, tabletki powlekane, 10 mg, 28 tabletek EAN 5909991138509. Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) wydał rekomendację nr 27/2017 z dnia 5 maja 2017 r., w której rekomenduje objęcie refundacją leku Jardiance. W dniu 5 lipca 2017 r. Komisja Ekonomiczna podjęła uchwałę nr 01/05/07/17, w której poziom ceny leku uznała za nieodpowiedni. Postępowanie zostało zawieszone na wniosek strony, a następnie podjęte również na jej wniosek (pismo z dnia 19 listopada 2018 r.). Wniosek oczekuje na rozstrzygnięcie Ministra Zdrowia. W dniu 31 sierpnia 2018 r. firma Janssen-Cilag International NV złożyła wniosek o objęcie refundacją i ustalenie urzędowej ceny zbytu dla leku Invokana, Canagliflozinum, tabletki powlekane, 100 mg, 30 tabletek, kod EAN 5909991096106. Prezes AOTMiT wydał rekomendację nr 127/2018 z dnia 15 grudnia 2018 r., w której rekomenduje objęcie refundacją leku Invokana. Wniosek oczekuje na negocjacje. W dniu 21 grudnia 2018 r. firma AstraZeneca AB złożyła wniosek o objęcie refundacją i ustalenie urzędowej ceny zbytu dla leku Forxiga, Dapagliflozinum, tabletki powlekane, 10 mg, 30 tabl., kod EAN 5909990975884, wniosek jest w ocenie formalnoprawnej.
Niezależnie od powyższego informuję, że mając na uwadze wnioski sformułowane przez Najwyższą Izbę Kontroli (NIK) po przeprowadzonej kontroli P/17/059 Profilaktyka i leczenie cukrzycy typu 2, w których stwierdzono za zasadne przygotowanie przez Ministra Zdrowia ogólnopolskiego, kompleksowego programu działań mających na celu zapobieganie, wczesną diagnozę i leczenie cukrzycy, rozpoczęto prace nad analizą potrzeb oraz wypracowaniem koncepcji programu polityki zdrowotnej lub szerszej strategii, który docelowo mógłby stanowić odpowiedź na uwagi NIK. Planuje się, aby działania w ramach ww. dokumentu obejmowały również działania mające na celu zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat cukrzycy, jej powikłań oraz profilaktyki. W powyższej sprawie skierowano pisma do Krajowego Konsultanta w dziedzinie diabetologii, Krajowego Konsultanta w dziedzinie endokrynologii i diabetologii dziecięcej, Prezesa Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków, Fundacji dla dzieci z cukrzycą oraz Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii, z prośbą o wskazanie rekomendacji kluczowych obszarów działań dla nowego programu. Przekazane stanowiska są aktualnie analizowane. Pragnę zaznaczyć, że opracowanie oraz ewentualne wdrożenie programu rozpocznie się po całkowitym rozliczeniu oraz przeanalizowaniu efektów programu polityki zdrowotnej odnoszącego się do powikłań cukrzycy pn. Program Ambulatoryjnego Wsparcia Leczenia Zespołu Stopy Cukrzycowej na lata 2016-2018, którego realizacji została zakończona w roku 2018. Ocena stopnia osiągnięcia zakładanych celów przyczyni się do sformułowania właściwych zaleceń z zakresu diabetologii i pomoże w wyborze działań, które powinny być zawarte w dokumencie, o którym wspomina NIK w swoim wystąpieniu. Z uwagi na szerokie spektrum wspomnianego zagadnienia, które wymaga zaangażowania specjalistów różnych dziedzin medycyny, jak i grup reprezentujących chorych na cukrzycę, a także analiz powstałych dokumentów, planowany okres wdrożenia do realizacji dokumentu to przełom 2019 i 2020 roku.
Ponadto informuję, że w ramach realizacji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 sierpnia 2016 r. w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020 (Dz. U. poz. 1492) w grudniu 2017 r. swoją działalność rozpoczęło Centrum Dietetyczne Online przy Narodowym Centrum Edukacji Żywieniowej. Dzięki zapewnionemu finansowaniu została uruchomiona ogólnodostępna platforma umożliwiająca bezpośredni kontakt pacjenta z odpowiednio przeszkolonym dietetykiem, która funkcjonuje pod adresem www.poradnia.ncez.pl.
Dietetycy prowadzą konsultacje online w dni robocze od poniedziałku do piątku w godzinach 8:30-19:30 oraz w soboty w godzinach 9:00-16:30. Dodatkowo każdego miesiąca eksperci opracowują zestawy różnorodnych materiałów merytorycznych, które ułatwiają realizację zaleceń dietetycznych. Są to zalecenia dietetyczne w różnych jednostkach chorobowych, przepisy i jadłospisy, tabele oraz zestawienia produktów i inne materiały merytoryczne pomocne w codziennej pracy dietetyka konsultującego pacjenta online. W ramach działania Centrum każdego miesiąca prowadzone są konsultacje dietetyczne w formie wideo. System umożliwia również rezygnacje z formy wideo konsultacji i prowadzenie porady poprzez audio lub w formie czatu, jeśli pacjent woli inną formę rozmowy lub gdy występują problemy techniczne po stronie pacjenta uniemożliwiające odbycie wideo rozmowy. W ostatnim kwartale 2018 r. dotychczasowa strona poradni zyskała nową, dodatkową funkcję dla użytkowników – możliwość odbycia konsultacji rodzinnej.
Należy zaznaczyć, że główną grupą pacjentów zgłaszających się do Centrum Dietetycznego Online są osoby z chorobami dietozależnymi, w tym przede wszystkim z problemem otyłości. Szacunkowo stanowią około 48% wszystkich pacjentów. Do końca 2018 r. zrealizowano ponad 3000 konsultacji dietetycznych. Dbając o zapewnienie kompleksowej opieki nad pacjentem w 2019 r. Centrum rozszerzy swoją dotychczasową działalność umożliwiając pacjentom skorzystanie z porad psychodietetyka.
Łączę wyrazy szacunku,
z upoważnienia Ministra Zdrowia
Zbigniew J. Król
Podsekretarz Stanu