W dniu 28 lutego Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Pani Elżbiety Rafalskiej w sprawie pracowników socjalnych.
Szanowna Pani Minister,
Obecny status prawny pracownika socjalnego, jego uprawnienia i obowiązki, a także warunki pracy i płacy nie odpowiadają roli społecznej, jaką zawód ten odgrywa oraz wyzwaniom, jakie stawiają przed pracownikami socjalnymi szybko postępujące zmiany społeczno-ekonomiczne.
W ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej brakuje precyzyjnych regulacji stwarzających odpowiednie warunki do skutecznego i bezpiecznego wykonywania tego zawodu. Ustawa nie uwzględnia profesjonalizacji pracy pracowników socjalnych oraz poszerzającego się zakresu i liczby ich zadań.
W zakresie zadań pomocy społecznej pozostaje pomoc osobom i rodzinom z powodu ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby, przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi, potrzeby ochrony macierzyństwa i wielodzietności, bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, trudności w integracji cudzoziemców, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizmu lub narkomanii, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej lub ekologicznej i wiele innych.
Pomoc społeczna obejmuje duży zakres zadań, który stale się powiększa. Polityka Państwa zmierzająca do pomocy osobom i rodzinom dotkniętym ww. problemami i nieszczęściami opiera się w pierwszej kolejności na profesjonalizmie i zaangażowaniu osób wykonujących zawód pracownika socjalnego – stąd zapewnienie odpowiednich warunków wykonywania tego zawodu, w tym związanych z ich bezpieczeństwem, jest sprawą priorytetową.
Pracownicy socjalni postulują o zmianę statusu pracownika socjalnego, m.in. uznanie tego zawodu za zawód szczególnego ryzyka oraz o nadanie im statusu funkcjonariusza publicznego, a także o szereg zmian w zakresie warunków pracy i szkoleń, bezpieczeństwa i higieny pracy, wynagrodzeń oraz uprawnień analogicznych, jakie przysługują pracownikom ochrony zdrowia.
W związku z powyższym proszę o odpowiedzi na następujące pytania:
- Czy ministerstwo planuje zmiany w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej w powyższym zakresie dotyczącym pracowników socjalnych albo wydanie rozporządzeń, które wprowadzą takie zmiany?
- Czy ministerstwo rozważa powołanie rzecznika praw socjalnych?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Zwiercan
1 kwietnia Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź na swoją interpelację w sprawie pracowników socjalnych.
Obecnie trwają prace związane z przewidywaną nowelizacją ustawy o pomocy społecznej. Cześć zgłoszonych propozycji zmian jest wstępnie uwzględniona w pracach legislacyjnych. Będą one poddane ocenie, gdy projekt ustawy zostanie przekazany do konsultacji. Należy jednak zauważyć, że większość zagadnień związanych z wykonywaniem zawodu pracownika socjalnego wykracza poza ustawę o pomocy społecznej.
Odnosząc się do zagadnień związanych ze statusem pracownika socjalnego informuję, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej realizuje projekty PO WER, których zakres koncentruje się na wzmocnieniu potencjału instytucji pomocy i integracji społecznej. Między innymi realizowane są projekty ukierunkowane na poprawę kwalifikacji pracowników socjalnych poprzez ich uczestnictwo w działaniach edukacyjnych (studia dla aspirantów pracy socjalnej, specjalizacje w zawodzie pracownik socjalny, szkolenia w zakresie streetworkingu, specjalizacji organizacji pomocy społecznej):
- szkolenia specjalizacji I i II stopnia w zawodzie pracownika socjalnego – 1328 pracowników socjalnych ukończyło specjalizację
- studia I i II stopnia dla aspirantów pracy socjalnej – 64 osoby ukończyły studia;
- działania edukacyjne na rzecz kluczowych pracowników instytucji pomocy i integracji społecznej obejmujące szkolenie z zakresu streetworkingu – 500 pracowników instytucji pomocy i integracji społecznej zostanie objętych szkoleniami;
- specjalizacja z zakresu organizacji pomocy społecznej dla osób kierujących schroniskami dla osób bezdomnych – 250 osób zostanie objętych szkoleniami specjalizacji w zakresie organizacji pomocy społecznej.
- projekt polegający na wypracowaniu trzech nowych specjalności specjalizacji II stopnia w zawodzie pracownik socjalny – wsparciem zostanie objętych 150 osób;
- projekt szkolenia z nowych rozwiązań organizacyjno-prawnych w pomocy społecznej – planowane jest objęcie wsparciem 2 495 pracowników instytucji pomocy i integracji społecznej (realizacja projektu rozpocznie się w I kwartale 2019 r.).
Łącznie, do roku 2020, zostanie objętych wsparciem edukacyjnym 6 634 kluczowych pracowników instytucji pomocy, i integracji społecznej.
Realizowany jest również projekt obejmujący działania dotyczące wzmocnienia roli pracy socjalnej w działaniach ośrodków pomocy społecznej poprzez oddzielenie jej od czynności administracyjnych wykonywanych przez ośrodek. Do chwili obecnej wsparciem zostało objętych 93 ośrodki pomocy społecznej (docelowo 200 ośrodków z możliwością zwiększenia tej liczby). W ocenie resortu pozwoli to na rozdzielenie świadczenia pomocy finansowej od świadczenia usług i pracy socjalnej dostosowanej do różnych potrzeb osób i grup społecznych i będzie skuteczniejszą odpowiedzią na problemy społeczne występujące w poszczególnych jednostkach samorządów terytorialnych, zgodnie z opracowaną i realizowaną gminną lub powiatową strategią rozwiązywania problemów społecznych.
Powyższe działania projektowe umożliwią, w dalszej przyszłości podjęcie działań, w tym działań legislacyjnych, pozwalających na poprawę warunków pracy kadry pomocy społecznej oraz warunków świadczenia pomocy społecznej.
Natomiast w kwestii związanej z powołaniem rzecznika praw socjalnych, uprzejmie informuję, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie planuje powołania takiego organu.