W dniu 30 kwietnia 2019 roku Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację do Ministra Zdrowia Pana Łukasza Szumowskiego w sprawie stwierdzania zgonu u osób, które umarły w domu.
Szanowny Panie Ministrze,
Sprawa stwierdzania zgonów u osób, które zmarły w domu regulowana jest w Polsce Ustawą o cmentarzach i chowaniu zmarłych z dnia 31 stycznia 1959 roku, Rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyny z dnia 3 sierpnia 1961 roku oraz Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie wzoru karty zgonu oraz sposobu jej wypełniania z dnia 7 grudnia 2001 roku.
Przepisy te, w skutek wprowadzanych w międzyczasie zmian systemu opieki zdrowotnej, stały się niejednoznaczne. Nie jest jasne, kto i na jakich zasadach powinien karty zgonu wystawiać, ani który podmiot zobowiązany jest do ponoszenia kosztów z tym związanych.
Powstają pytania, kto powinien stwierdzić zgon w sytuacji, gdy nastąpi on w nocy? Czy ma to być lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, który udzielał świadczeń jako ostatni w terminie 30 dni przed zgonem czy może lekarz świątecznej i całodobowej opieki zdrowotnej, ponieważ to on zabezpiecza daną populację pacjentów?
W skali kraju w domu umiera wg GUS między 15 a 20 tysięcy osób rocznie. Do niedawna często zgony stwierdzali lekarze pogotowania ratunkowego jednak nie byli oni – podobnie jak lekarze rodzinni – prawnie zobligowani do tej czynności. Dzisiaj w niewielu karetkach poza ratownikami medycznymi – bez uprawnień do stwierdzenia zgonu – są lekarze, dlatego problem narasta. Jak w takiej sytuacji powinien postąpić zespół ratownictwa medycznego? W praktyce bywa, że załoga karetki wystawia protokół zgonu, na podstawie którego lekarz podstawowej opieki zdrowotnej sporządza kartę zgonu. Nie jest to właściwe rozwiązanie, ponieważ lekarz powinien wystawiać karty zgonu dopiero po osobistym dokonaniu oględzin zwłok.
W Polsce w kilku miejscowościach starostowie zdecydowali o powierzeniu lekarzom zadań koronera w oparciu o środki samorządowe. Jednak jest to rozwiązanie zastępcze i tymczasowe. Obowiązek zabezpieczenia czynności stwierdzania zgonów nie spoczywa na starostwach, a na Państwie.
Jednym z proponowanych przez środowisko rozwiązań jest wprowadzenie w naszym kraju instytucji koronera. W moim przekonaniu ta zmiana z pewnością nie wypełni wszystkich braków w regulacjach związanych ze stwierdzeniem zgonu, ale może przynajmniej ukierunkować, uściślić i zgrupować odpowiedzialność za orzeczenie o zgonie w ramach kompetencji jednej osoby (instytucji). Byłoby to niewątpliwie duże ułatwienie dla rodzin zmarłych, które w tym trudnym czasie mają i tak wystarczająco dużo innych zmartwień.
W związku z powyższym, proszę o następujące informacje:
1. Czy ministerstwo planuje wprowadzenia zmian zgodnie z którymi lekarz otrzymywałby za stwierdzenie zgonu wynagrodzenie? Obecnie to świadczenie nie jest finansowane przez NFZ.
- Czy ministerstwo planuje zmiany w zgodzie z którymi ratownicy medyczni zyskaliby uprawnienia do stwierdzania zgonu?
- Czy ministerstwo planuje powołania instytucji koronera, którego zawodowym obowiązkiem byłoby stwierdzanie zgonów zmarłych w domach i mieszkaniach?
- Czy ministerstwo planuje nowelizacje przestarzałej ustawy i rozporządzeń dotyczących stwierdzania zgonu w Polsce?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Zwiercan
W dniu 17 maja 2019 roku Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź na swoja interpelację w sprawie stwierdzania zgonu.
W celu rozwiązania zgłaszanych do Ministerstwa Zdrowia problemów związanych z występującymi trudnościami z ustaleniem lekarza odpowiedzialnego za stwierdzenie i dokumentowanie zgonu, Ministerstwo Zdrowia podjęło prace legislacyjne polegające na dostosowaniu obowiązujących przepisów prawa do aktualnego stanu prawnego. Tematyka stwierdzenia, dokumentowania i rejestracji zgonu została wydzielona do odrębnego projektu ustawy, tj. projektu ustawy o stwierdzaniu, dokumentowaniu i rejestracji zgonów, który decyzją Zespołu ds. Programowania Prac Rządu został ujęty w wykazie prac Rady Ministrów pod nr UD369.
Wobec powyższego Ministerstwo Zdrowia rozpoczęło proces oficjalnych prekonsultacji, głównie ze stroną samorządową, w tym Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, co jest niezbędnym narzędziem do przeprowadzenia rzetelnej i kompleksowej Oceny Skutków Regulacji.
Proponowane są zatem działania legislacyjne polegające na wprowadzeniu nowoczesnych rozwiązań prawnych umożliwiających m.in. funkcjonowanie tzw. „koronera”. Wprowadzenie proponowanej ustawy będzie obejmowało stwierdzanie i potwierdzanie zgonu, ustalanie przyczyny zgonu oraz przeprowadzanie badania pośmiertnego, nabywanie i utratę prawa do wykonywania czynności koronera, sporządzanie karty zgonu, rejestrację zgonów, finansowanie zadań związanych ze stwierdzaniem, potwierdzaniem i dokumentowaniem zgonów.
Jednocześnie szczegółowe informacje o etapie prac będą odzwierciedlane na stronie Rządowego Centrum Legislacji w zakładce „Rządowy Proces Legislacyjny”.
Zbigniew Król Podsekretarz Stanu