W dniu 10 lipca Poseł Małgorzata Zwiercan wraz z innymi Posłami wystosowała interpelację w sprawie skutecznej profilaktyki raka szyjki macicy.
Szanowny Panie Ministrze,
Debata na temat skutecznej profilaktyki raka szyjki macicy w Polsce trwa od wielu lat. Niestety, jak pokazują statystyki zgłaszalności i umieralności, nie przynosi ona oczekiwanych efektów. Zarówno eksperci, jak i pacjenci wskazują na konieczność wprowadzenia zmian w wielu aspektach Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy. Wielu z nich uważa wręcz, że Program wymaga kategorycznej reorganizacji.
Środowiska propacjenckie uważają, że niezbędne są zmiany, które doprowadzą do podwyższenia zgłaszalności na badania cytologiczne. Bez wczesnego wykrywania choroby, chorzy są skazani na walkę z zaawansowanymi postaciami nowotworów, które w krajach z bardzo dobrze zorganizowaną opieką profilaktyczną już praktycznie nie występują.
Przedstawiciele Stowarzyszenia Kobiet z Problemami Onkologiczno-Ginekologicznymi „Magnolia” przedstawiają w tym zakresie następujące rekomendacje:
- System profilaktyki raka szyjki macicy wymaga gruntownych zmian na poziomie organizacyjnym. Zmian wymaga zarówno poziom administracyjno-logistyczny oraz medyczny;
- Do rozważania pozostaje formuła zaproszeń i informowania pacjentek o badaniach. Istotne w tej kwestii może być wzmocnienie roli lekarzy POZ, położnych oraz wykorzystanie narzędzi informatycznych;
- Koniecznie jest wprowadzenie rejestrów wykonywanych badań i zmian w systemach informatycznych NFZ, które umożliwiałyby gromadzenie i analizę informacji o wszystkich wykonanych badaniach cytologicznych. Wprowadzenie rejestru pozwoli na rzetelną ocenę zgłaszalności na te badania;
- Istotna jest kontrola i standaryzacja jakości wykonywanych badań cytologicznych. W tym celu należy rozważyć jak usprawnić proces pobierania, przechowywania i oceny materiału.
- Wprowadzenie ko-test’u – badania cytologicznego wykonywanego wraz z badaniem molekularnym hr-HPV DNA – jako badania przesiewowego w kierunku RSM, który jest tzw. „Złotym standardem” w profilaktyce raka szyjki macicy.
Zarząd Stowarzyszenia „Magnolia” po latach pracy z kobietami cierpiącymi na schorzenia ginekologiczno-onkologiczne i ekspertami w tej dziedzinie posiada wiedzę na temat najlepszych praktyk w profilaktyce raka szyjki macicy. Członkom Stowarzyszenia zależy na tym, aby wszelkie działania i zapowiedzi dotyczące zmian w profilaktyce i leczeniu raka szyjki macicy były przemyślane w perspektywie długofalowej i systemowej.
Z powyższego wynika apel skierowany do mnie, a właściwie do przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia o wspólne pochylenie się nad tym problemem. Zarząd Stowarzyszenia „Magnolia” deklaruje chęć przedyskutowania z przedstawicielami resortu obecnej sytuacji chorych na raka szyjki macicy i proponowanych rozwiązań.
W związku z powyższym zwracam się do Pana Ministra z pytaniami:
- Czy Ministerstwo zauważa potrzebę reorganizacji Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy?
- Czy ewentualna reorganizacja Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy poprzedzona zostanie szerokimi konsultacjami społecznymi?
- Czy możliwe jest zorganizowanie w Ministerstwie Zdrowia spotkania poświęconego profilaktyce i leczeniu raka szyjki macicy, na które zaproszone zostaną środowiska propacjenckie, takie jak Stowarzyszenie Kobiet z Problemami Onkologiczno-Ginekologicznymi „Magnolia”?
W dniu 2 sierpnia Poseł Małgorzata Zwiercan otrzymała odpowiedź na interpelację w sprawie skutecznej profilaktyki raka szyjki macicy
W związku z interpelacją poselską Pani Poseł Krystyny Wróblewskiej i grupy posłów, przekazaną przez Panią Wicemarszałek Sejmu Barbarę Dolniak w dniu 16 lipca 2019 r., w sprawie skutecznej profilaktyki raka szyjki macicy uprzejmie informuję, co następuje.
Minister Zdrowia ustawicznie prowadzi działania dotyczące zwalczania chorób nowotworowych i opieki nad pacjentami chorymi na nowotwory, jak również wprowadza zmiany mające na celu poprawę sytuacji zdrowotnej społeczeństwa w zakresie dostępności do profilaktyki, diagnostyki i leczenia.
Zgodnie z ustawą z dnia 26 kwietnia 2019 r. o Narodowej Strategii Onkologicznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 969) Minister Zdrowia powołał członków Zespołu do spraw Narodowej Strategii Onkologicznej, który ma opracować projekt Strategii – dokument o charakterze kompleksowym i długookresowym, stanowiącym odpowiedź na wzrost zachorowalności i śmiertelności na choroby nowotworowe w Polsce.
Zgodnie z ww. ustawą do celów Narodowej Strategii Onkologicznej należy:
1) obniżenie zachorowalności na choroby nowotworowe przez edukację zdrowotną, promocję zdrowia i profilaktykę, w tym kształtowanie świadomości prozdrowotnej i propagowanie zdrowego stylu życia;
2) poprawa profilaktyki, wczesnego wykrywania, diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych;
3) rozwój systemu opieki zdrowotnej w obszarze onkologii przez koncentrację działań wokół chorego i jego potrzeb, ze szczególnym uwzględnieniem poprawy jakości życia chorych i ich rodzin;
4) zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości świadczeń opieki zdrowotnej w obszarze onkologii, udzielanych zgodnie z aktualną wiedzą medyczną;
5) opracowanie i wdrożenie zmian organizacyjnych, które zapewnią chorym równy dostęp do koordynowanej i kompleksowej opieki zdrowotnej w obszarze onkologii;
6) rozwój działalności szkoleniowej i edukacji oraz kształcenia kadr medycznych w obszarze onkologii;
7) rozwój badań naukowych mających na celu poprawę i wzrost efektywności oraz innowacyjności leczenia chorób nowotworowych.
Narodowa Strategia Onkologiczna będzie programem kompleksowym, który ma wytyczyć kierunki rozwoju: profilaktyki, wczesnego wykrywania, diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych, badań naukowych wprowadzających innowacyjne metody leczenia chorób nowotworowych, edukację, kształcenie kadr medycznych, kontroli po leczeniu onkologicznym, rehabilitacji, opieki psychologicznej i opieki paliatywnej, a także poprawę zarządzania w obszarze onkologii.
Projekt Narodowej Strategii Onkologicznej Minister Zdrowia przedstawi Radzie Ministrów, nie później niż do dnia 30 listopada 2019 r.
Należy zauważyć, że do składu Zespołu do spraw Narodowej Strategii Onkologicznej zostali powołani również przedstawiciele organizacji zrzeszających pacjentów, do których zadań statutowych należy ochrona praw chorych na choroby nowotworowe.
Ponadto należy zauważyć, że w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych wprowadzonego uchwałą nr 208 Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2015 r. w sprawie ustanowienia programu wieloletniego na lata 2016-2024 pod nazwą „Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych” (M.P. z 2018 r. poz. 6) zaplanowane zostało przeprowadzenie pilotażu w zakresie zastosowania testów molekularnych w kierunku HR HPV – randomizowane badanie w warunkach obowiązującej praktyki klinicznej porównujące aktualnie obowiązujący model badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy do modelu obejmującego zastosowanie testów HPV HR.
Testy molekularne wykrywające zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), który jest czynnikiem sprawczym raka szyjki macicy, znajdują się w zaleceniach towarzystw naukowych oraz m.in. wytycznych ekspertów Unii Europejskiej, jako alternatywna/uzupełniająca w stosunku do cytologii metoda badań przesiewowych o dużo wyższej czułości (98-99%). Zgodnie z zaleceniami europejskimi wprowadzenie testów HPV do masowych badań przesiewowych powinno być poprzedzone pilotażem w każdym kraju w ramach tzw. randomizowanej praktyki klinicznej (ang. randomized healthcare policy) celem porównania efektów ich zastosowania do aktualnie stosowanego modelu obejmującego badania cytologiczne.
W 2019 r. pilotaż HPV będzie prowadzony w Centrum Onkologii – Instytucie im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie, natomiast w 2020 r. planowane jest dołączenie ośrodków z innych regionów kraju. Należy również podkreślić, że w 2019 r. w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych przeprowadzony zostanie pilotaż metod zwiększania udziału w badaniach profilaktycznych mammograficznych i cytologicznych. Przedmiotowy pilotaż ma na celu ocenę skuteczności metod zwiększania udziału w badaniach profilaktycznych cytologicznych i mammograficznych, tj.:
- aktualnej praktyki (kampanie medialne i infolinia NFZ),
- zaproszeń imiennych,
- aktywnego udziału położnej/pielęgniarki/innego personelu Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) i zaproszenia do wykonania badania mammograficznego/cytologicznego.
Wyniki w zakresie skuteczności poszczególnych metod zwiększania udziału w badaniach mammograficznych i cytologicznych posłużą do opracowania najbardziej optymalnego modelu zaproszeń na badania mammograficzne i cytologiczne w Polsce.
Z poważaniem,
z upoważnienia Ministra Zdrowia
Janusz Cieszyński
Podsekretarz Stanu