W dniu 12 października 2018 roku Poseł Małgorzata Zwiercan wystosowała interpelację do Ministra Spraw Zagranicznych Pana Jacka Czaputowicza w sprawie funkcjonowania ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i szeregu innych ustaw.
Szanowny Panie Ministrze,
Londyńskie „Metro” wydawane w nakładzie 1,5 mln egz. informuje dzisiaj tj. 12 października, że chuliganów Chelsea chce edukować w… „Nazi concentration camp… polish camp”.
Jestem przekonana, że to właściwy moment, by Polska zaprotestowała przeciwko używaniu kłamliwych słów o „polskich obozach śmierci”. Powinniśmy wystąpić o wysokie odszkodowanie przeciw redakcji „Metra”. Przecież właśnie przez takie tekst nasze straty wizerunkowe i moralne są olbrzymie. Musimy działać, by angielskie oraz inne media nie mogły powtarzać kłamstw na temat polskiej historii.
W związku z powyższym proszę o odpowiedzi na następujące pytania:
- W jaki sposób ministerstwo planuje interweniować w powyższej sprawie?
- Jak wyglądały dotychczasowe działania ministerstwa w analogicznych przypadkach?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Zwiercan
7 listopada 2018 roku Poseł Małgorzata Zwiercna otrzymała odpowiedź na swoją interpelację w sprawie funkcjonowania ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i innych ustaw.
W związku z publikacją w dniu 11 października 2018 r. zwrotu „polski obóz” w dzienniku „Metro”, który został użyty do opisania byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau w kontekście programu klubu piłkarskiego Chelsea, Ambasada RP w Londynie podjęła interwencję telefoniczną, jak również za pomocą poczty elektronicznej i medium społecznościowego Twitter. Po trzydziestu minutach od interwencji redakcja poprawiła zwrot w wersji online na „były niemiecki nazistowski obóz”, a sprostowanie w wersji papierowej gazety ukazało się 4 dni później. Mimo tego, że tekst dziennika jest autorski, w większości opiera się on na depeszy brytyjskiej agencji prasowej Press Association, która również wysłała prośbę o korektę do redakcji z własnej inicjatywy.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że Ambasada RP w Londynie uważnie monitoruje brytyjskie media w kontekście wadliwych kodów pamięci. Dzięki szybkim i skutecznym interwencjom prowadzonym konsekwentnie przez kilka ostatnich lat przez pracowników Ambasady oraz regularnym spotkaniom z przedstawicielami brytyjskich mediów, liczba tego typu publikacji wyraźnie spadła.
Na podstawie danych z placówek zagranicznych w 2017 roku odnotowano niewielki (o 7 proc.) wzrost interwencji placówek w sprawach używania w przestrzeni medialnej za granicą wadliwych kodów pamięci – 258 wobec 241 w 2016 r. W 2015 r. (277) odnotowaliśmy wzrost interwencji w porównaniu z latami poprzednimi: o blisko 45 proc. w porównaniu z 2014 r. (151), i aż o 100 proc. w porównaniu z 2013 r. (106).
Według danych przekazanych przez placówki, od stycznia do grudnia 2017 roku użycie „wadliwych kodów pamięci” odnotowano w prasie 30 państw (wobec 28 w roku poprzednim). Rezultaty najnowszego monitoringu wskazują na wzrost przypadków użycia wadliwych kodów pamięci w Niemczech o 10 % w porównaniu z 2016 r. Najwięcej interwencji w okresie sprawozdawczym 2008-2017 odnotowano w USA (blisko 250 przypadków użycia nieuprawnionych fraz) i Wielkiej Brytanii (ponad 300 przypadków). Według cząstkowych danych za III kwartały br. placówki odnotowały 138 interwencji w przypadkach użycia wadliwych kodów pamięci.
Obok działań reaktywnych placówki prowadzą działania średnio i długofalowe – wykorzystują udostępniane narzędzia do edukowania zagranicznej opinii publicznej, takie jak wystawy, materiały multimedialne, publikacje popularnonaukowe. Placówki kontynuują organizowanie wizyt studyjnych dla dziennikarzy i środowisk żydowskich w państwach urzędowania, podtrzymując polsko-żydowski dialog. Polscy dyplomaci wspomagają prace akademików, czego efektem są konferencje naukowe poświęcone problematyce wadliwych kodów pamięci, jaką zorganizował DDPK MSZ w 2013 i 2015 r., a w 2017 roku IP w Wiedniu. W latach 2016-2017 placówki korzystały również z wiedzy pracowników naukowych IPN, zamieszczając repliki autorstwa m.in. dr M. Korkucia w Stuttgarter Zeitung będące odpowiedzią na artykuł prof. Götz Aly pt. „Historia narodowa po polsku” oraz dr hab. G. Berendta na łamach Haaretz (dr hab. Berendt odpowiedział na publikację prof. J. Grabowskiego). MSZ i placówki współpracują także stale z państwowymi i samorządowymi instytucjami kultury, takimi jak Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej czy Instytut Pileckiego.
Placówki aktywizowały swoje działania on-line, w mediach społecznościowych. Przykładowo Ambasada RP w Waszyngtonie prezentowała animację ”Words Matter – German Nazi Camps”, zaś IP w Tel Awiwie przygotował film z udziałem ocalonych, propagujących na co dzień wiedzę o czasach niemieckiej okupacji. Zwalczanie wadliwych kodów pamięci realizowane jest również w ramach uczestnictwa Polski w Międzynarodowym Sojuszu na rzecz Pamięci o Holokauście (IHRA), który 11 lipca 2017 r. przyjął uchwałę, w której uznano używanie sformułowania „polskie obozy” na forum międzynarodowym za jedną z form wypaczania historii Holokaustu.
Z poważaniem,
Z upoważnienia Ministra Spraw Zagranicznych
Piotr Wawrzyk
Podsekretarz Stanu